Άρθρα - Μελέτες

Οικονομία και πολιτική στο «νέο σχολείο» της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ

Με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για το « νέο σχολείο » ξεκινά μια νέα ριζική παρέμβαση στη δομή , στο περιεχόμενο , στη συνολική φυσιογνωμία του αστικού σχολείου που έχουμε γνωρίσει μέχρι τώρα στην Ελλάδα . Είναι μια κρίσιμη τομή που έρχεται να αντιστοιχηθεί με τις αλλαγές στην οικονομία , στις εργασιακές σχέσεις και υποτάσσεται στην ανάγκη οι βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης να επιτελέσουν πιο αποτελεσματικά την οικονομική λειτουργία τους : την προετοιμασία του αναγκαίου εργατικού δυναμικού για την αναπαραγωγή της καπιταλιστικής κερδοφορίας , των αστικών εκμεταλλευτικών σχέσεων .

Ενσωμάτωση στην ευρωενωσιακή ιμπεριαλιστική στρατηγική για την εκπαίδευση

Η έμφαση που δίνει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στις υποχρεωτικές βαθμίδες της εκπαίδευσης ( Νηπιαγωγείο , Δημοτικό και Γυμνάσιο ) και λιγότερο στο πιο επικοινωνιακό και αβανταδόρικο ζήτημα της πρόσβασης προς τα ΑΕΙ - ΤΕΙ , έχει τη σημασία της . Πρόκειται για στόχο του ελληνικού αστικού κράτους να προσαρμόσει καλύτερα αυτές τις βαθμίδες , προκειμένου να αποδώσουν προοπτικά οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην εκπαίδευση με κυρίαρχο στόχο την ολόπλευρη προετοιμασία ( γνωστική , συναισθηματική , βουλητική ) του ανθρώπου ως κύριας παραγωγικής δύναμης που βάζει σε κίνηση τα νέα εργαλεία παραγωγής . Δεν έπιασε κανένας πόνος την Ευρωπαϊκή Ενωση και τον ΟΟΣΑ για τη διαπαιδαγώγηση των νηπίων , όταν κάνουν λόγο για την ανάγκη να φτάσει η συμμετοχή των νηπίων σε δομές προσχολικής εκπαίδευσης στο 90%. Αντίθετα , με όρους καθαρά οικονομικούς η ΕΕ ξεκαθαρίζει : « η έλλειψη επενδύσεων στον τομέα της μάθησης σε μικρή ηλικία συνεπάγεται σημαντικά υψηλότερες διορθωτικές δαπάνες σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής , κάτι που είναι λιγότερο αποδοτικό από οικονομική πλευρά ».

Η διαθεματικότητα, τα νέα αναλυτικά προγράμματα, η ευέλικτη ζώνη και το οπορτουνιστικό τους στήριγμα (Θέματα Παιδείας τεύχος 35-36)

Η διαθεματικότητα, τα νέα αναλυτικά προγράμματα, η ευέλικτη ζώνη και το οπορτουνιστικό τους στήριγμα.
 
Η εισαγωγή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων και των ΔΕΠΠΣ, η εφαρμογή της ευέλικτης ζώνης και η εφαρμογή των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στην εκπαίδευση αποτέλεσε σημαντικό κρίκο στην προώθηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην εκπαίδευση, ιδιαίτερα στις υποχρεωτικές βαθμίδες της (Δημοτικό-Γυμνάσιο) με στόχο την ταξική διαφοροποίηση του σχολείου, την υποκατάσταση της μόρφωσης από κατακερματισμένες και ασύνδετες πληροφορίες και δεξιότητες. Το γεγονός ότι σήμερα, μπροστά στο διάλογο που διεξάγει η κυβέρνηση, τίθεται το ζήτημα της αλλαγής των βιβλίων δεν αλλάζει καθόλου το στρατηγικό χαρακτήρα της προσπάθειας εκείνης που άλλωστε ξεκίνησε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και υλοποιήθηκε από αυτή της ΝΔ και ήταν ενταγμένης στο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, είχε δηλαδή τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει μάλιστα να τονίσουμε ότι στο ανανεωμένο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την εκπαίδευση μέχρι το 2020 (Δεκέμβρης 2008) τονίζεται η ανάγκη να ενσωματωθούν πλήρως οι βασικές δεξιότητες στα αναλυτικά προγράμματα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Το εν λόγω κείμενο επιδιώκει να φωτίσει τις ευθύνες των πολιτικών δυνάμεων του οπορτουνισμού (Συνασπισμός, Παρεμβάσεις) στην αποδοχή της ουσίας των κατευθύνσεων αυτών. Πραγματικά, τα χαρακτηριστικά του καιροσκοπισμού εκδηλώθηκαν με σαφήνεια μπροστά και σ’ αυτό το ζήτημα. Διαφώνησαν σε δευτερεύουσες πλευρές και συντέλεσαν στο ν’ αποδεχτεί ο κόσμος της εκπαίδευσης τη λογική της διαφοροποίησης του σχολικού προγράμματος που ήταν -και είναι- η κεντρική απαίτηση της αστικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Ακόμα παραπέρα, συμμετέχοντας πάντα στις πλειοψηφίες σε ΔΟΕ και ΟΛΜΕ οδήγησαν το κίνημα των εκπαιδευτικών σε διαδικαστικές αντιρρήσεις, μακριά και αντίθετα από τις σύγχρονες μορφωτικές ανάγκες για ενιαία εκπαίδευση δημόσια και δωρεάν. Γίνεται ακόμα προσπάθεια ν’ αναδειχθούν και ορισμένες από τις θεωρητικές πηγές τους χωρίς φυσικά να εξαντλείται το θέμα.

Κείμενο της ΕΕ για το σχολείο του 21ου αιώνα (Θέματα Παιδείας τεύχος 30)

 

Κείμενο της ΕΕ για τα Σχολεία του 21ου αιώνα.
Άλλη  μια αντιδραστική απάντηση στις απαιτήσεις των καιρών
 
Τον Ιούλιο του 2007, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε ένα έγγραφο με τίτλο «Σχολεία για τον 21ο αιώνα»[1] το οποίο συνοψίζει βασικές θέσεις της ΕΕ για την υποχρεωτική εκπαίδευση (δημοτικό-γυμνάσιο). Πρόκειται για ένα σημαντικό κείμενο καθώς μέσα από την προβολή αντίστοιχων ερωτημάτων που ουσιαστικά (μέσω των συγκεκριμένων διατυπώσεών τους) υποβάλουν τις απαντήσεις, καλεί τις εθνικές αρχές να τοποθετηθούν συνολικά προκειμένου να ομογενοποιήσουν σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης τη στρατηγική στο χώρο αυτό, προσπερνώντας τα εμπόδια από την αρχή της επικουρικότητας.

Οι υπολογιστές στην εκπαίδευση (Θέματα Παιδείας τεύχος 6)

 

Οι Υπολογιστές στην εκπαίδευση: Μύθοι και πραγματικότητες
του ΕΥΤΥΧΗ ΠΑΠΑΔΟΠΕΤΡΑΚΗ *
 
«Το να δει το παιδί και να πάρει πληθώρα πληροφοριών και εικόνων, αυτό δε συνιστά σοφία, παρότι ο σοφός ξέρει πολλά. Και ο ρόλος του σχολείου δεν είναι να διδάξουμε τα παιδιά μια ολόκληρη επιστήμη αλλά προέχει να τα βοηθήσουμε να μάθουν να σκέφτονται, να μάθουν να μαθαίνουν. Στο βαθμό που αυτό δεν επιτυγχάνεται, η πληθώρα των μη οργανικών εν τέλει γνώσεων είναι άχρηστη.»
 

Λειτουργικός αναλφαβητισμός (Θέματα Παιδείας τεύχος 1)

Λειτουργικός αναλφαβητισμός
Η γνώση που δεν αφομοιώνεται,
 η προσωπικότητα που συμπιέζεται
και η έκφραση που αδυνατεί να ορθοποδήσει
 
Του ΓΙΩΡΓΟΥ Κ. ΜΩΡΑΪΤH*
 
 
Ο συγγραφέας του άρθρου αναφέρεται στο σύγχρονο πρόβλημα του λειτουργικού αναλφαβητισμού και περιγράφει τα βασικά χαρακτηριστικά του λειτουργικά αναλφάβητου ατόμου, που ενώ γνωρίζει γραφή κι ανάγνωση δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει δημιουργικά μέσα στην κοινωνία. Στη συνέχεια, σε μια προσπάθεια παιδαγωγικής και κοινωνιολογικής αναζήτησης των αιτίων που προκαλούν το φαινόμενο, θέτει τα ερωτήματα: Σχετίζεται ο λειτουργικός αναλφαβητισμός με τη λειτουργία του σχολείου, κι ιδιαίτερα την ποιότητα του γνωστικού περιεχομένου, τι είδους γνώσεις παρέχει και πώς ο μαθητής τις αποκτά;Μήπως η κοινωνική διγλωσσία αποτελεί τη ρίζα του λειτουργικού αναλφαβητισμού; Υπάρχουν επιπλέον ενοχοποιητικά στοιχεία στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, που να την καθιστούν υπεύθυνη για διαταραχές της βασικής συμπεριφοράς, όπως είναι ο καθημερινός λόγος του ανθρώπου; Ερευνώντας τα παραπάνω ο αρθρογράφος καταλήγει ότι η βάση του προβλήματος πρέπει να αναζητηθεί σε κοινωνικούς παράγοντες. Είναι εκδήλωση της κρίσης του συστήματος, που αντανακλάται και στο εκπαιδευτικό σύστημα, και της σύγχυσης που δημιουργείται στη ζωή και τη συνείδηση. Γι’ αυτό, δεν αρκεί η αλλαγή των όρων λειτουργίας του σχολείου, για να έχουμε εξασφαλισμένη την επιτυχία της μόρφωσης. Γιατί το πρόβλημα δεν ήταν θέμα άγνοιας, το αποτέλεσμα είναι τελικά στάση ζωής.

Ο κοινωνικός νεοδαρβινισμός στην Παιδαγωγική (Θέματα Παιδείας τεύχος 17-18)

 

Ο κοινωνικός νεοδαρβινισμός στην Παιδαγωγική
του Β.Πιλιπόφσκι*
 
            Η σύγχρονη αστική Παιδαγωγική δραστηριοποίησε τις προσπάθειές της για την αναζήτηση ενός "οργανωτικού βέλτιστου (optimum)" της δουλειάς του σχολείου× το τελευταίο εξετάζεται σαν ένας τέτοιος κοινωνικός θεσμός που αποσκοπεί στη σταθεροποίηση της αστικής κοινωνίας και τη διατήρηση του ελιτισμού και της ανισότητας των συνθηκών εκπαίδευσης. Στα προγράμματα των κοινωνικών, φυλετικών διακρίσεων πάνω σε ζητήματα διαμόρφωσης της προσωπικότητας αντανακλώνται τα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων στον τομέα της παιδείας, ιδιαίτερα σε τέτοιες χώρες της Δύσης, όπως οι ΗΠΑ και η Αγγλία.
            Ο κοινωνικός δαρβινισμός, που εισχώρησε βαθιά στην αστική Κοινωνιολογία κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, εξετάζει σα βασικές κινητήριες δυνάμεις της εξέλιξης του ανθρώπινου πολιτισμού τον αγώνα για την επιβίωση και τη φυσική επιλογή. Οι θεωρητικοί αυτής της κατεύθυνσης «είναι ένθερμοι θιασώτες του βιολογισμού όσον αφορά τον άνθρωπο και την κοινωνία και ισχυρίζονται ότι μόνο με τη βοήθεια της φυσικής επιλογής μπορούμε ν’ αποφύγουμε το "γενετικό εκφυλισμό" της ανθρωπότητας».[1] Ο κοινωνικός νεοδαρβινισμός, για τον οποίον τα δόγματα αυτά αποτέλεσαν βάση στήριξης, διατυπώνει μια περισσότερο πραγματιστική ιδέα: η πρόοδος της κοινωνίας καθορίζεται από την ελίτ που δεσπόζει πάνω από τον "όχλο". Γι' αυτόν το λόγο, το κύριο κοινωνικό πρόβλημα πρέπει να είναι η προετοιμασία των "ευφυέστερων" με την παραχώρηση σ' αυτούς στο πλαίσιο της αποκαλούμενης κοινωνικής κινητικότητας. Έτσι, τα άτομα αυτά αποτελούν την πιο πολύτιμη κατηγορία της κοινωνίας. Όμως στο σημείο αυτό αποσιωπάται το γεγονός ότι στην αστική κοινωνία, η διανοητική "ελίτ" διαμορφώνεται πρώτα και κύρια χάρη στην προνομιούχα ταξική της προέλευση, η οποία διαρκώς αποκτά χαρακτηριστικά κάστας. Αυτός είναι λοιπόν ο παράγοντας, που παίζει αποφασιστικό ρόλο στην αναπαραγωγή της και σε καμιά περίπτωση στα "διανοητικά χαρίσματά" της.
 

Ποιοι δρόμοι ανοίγονται μπροστά στους νέους (Θέματα Παιδείας τεύχος 9)

Ποιοι δρόμοι ανοίγονται μπροστά στους νέους

Το φοιτητικό περιοδικό «Μελέτη-Κριτική», μηνιαίο όργανο του «Ακαδημαϊκού ομίλου», έκανε στα 1932 μια έρευνα για τις πνευματικές κατευθύνσεις των νέων. Στην έρευνα αυτή απάντησε και ο Δ. Γληνός με το παρακάτω γράμμα του, που δημοσιεύτηκε στο 4ο τεύχος του περιοδικού (Αθήνα, Μάης 1932, σελ.23-26). Το κείμενο αυτό αναδημοσιεύουμε, ακολουθώντας την ορθογραφία του πρωτότυπου, και το αφιερώνουμε στους τωρινούς φοιτητές και μελλοντικούς επιστήμονες.
 
Syndicate content