Στην ανακοίνωση περιγράφονται αναλυτικά οι επιπτώσεις απ' τα μέτρα και τον προϋπολογισμό στους δημόσιους υπαλλήλους και ιδιαίτερα στους εκπαιδευτικούς και την εκπαίδευση και υπογραμμίζεται: «Ολοι μαζί μια φωνή μια γροθιά, να μην επιτρέψουμε να εφαρμοστεί αυτό το τερατούργημα. Χρειάζεται κίνημα και αγώνας που θα παρεμποδίσει τα μέτρα, θα τα μπλοκάρει στην πράξη.

Κίνημα και αγώνας, που θα αντιπαλεύει τις αντιλαϊκές πολιτικές και όλες τις αναδιαρθρώσεις που διαμορφώνουν μια κρατική διοίκηση, πιο αυταρχική, πιο συγκεντρωτική, πιο επιτελική, πιο στενά δεμένη με τους μηχανισμούς της ΕΕ, πιο επιθετική απέναντι στο εργατικό λαϊκό κίνημα. Ενότητα κι αγώνα για να μην περάσουν οι απολύσεις.

• Να μην περάσει η αξιολόγηση.
• Να μην περάσουν οι συγχωνεύσεις των σχολείων, οι συμπτύξεις των τμημάτων.
• Καμιά μετακίνηση εκπαιδευτικού από πόλη σε πόλη, όχι στις υποχρεωτικές μετατάξεις

Οχι στον αυταρχισμό και την κρατική καταστολή».

Τελικά μας χρειάζεται μια χούντα; Ακούμε κάποιους να ισχυρίζονται πως «τότε τουλάχιστον πήραμε κι ένα σπιτάκι με τις αντιπαρχές, ενώ σήμερα μας φορτώνουν χαράτσια ακόμα και για το εγκαταλελειμμένο πατρικό στο χωριό»... Ηταν όντως έτσι; Η χούντα βοήθησε οικονομικά το λαό; Η δικτατορία της χούντας δεν έφερε και δε σκόπευε να φέρει καμία αλλαγή στον τρόπο που λειτουργούσε η οικονομία. Καπιταλισμός υπήρχε και πριν, καπιταλισμός συνέχισε να υπάρχει. Και όπως κάθε αστική, καπιταλιστική εξουσία που θέλει να αποκοιμίζει το λαό, πήρε ορισμένα επιδερμικά μέτρα. Κι αυτό το κάνουν όλοι, όταν μπορούν. Κι αυτοί που παρουσιάζονται σαν δικτάτορες κι αυτοί που παρουσιάζονται σαν δημοκράτες που σέβονται τον κοινοβουλευτισμό. Η χούντα εκμεταλλεύτηκε τους σχετικά καλούς ρυθμούς ανάπτυξης που υπήρχαν και πριν την επιβολή της. Μιας ανάπτυξης όμως καπιταλιστικής που βασιζόταν στην εκμετάλλευση των εργατών, στην εξαφάνιση και προλεταριοποίηση της μικρής αγροτιάς (όλες οι κυβερνήσεις υποτίθεται ότι έσβηναν τα χρέη των αγροτών, αλλά οι αγρότες έμεναν όλο και λιγότεροι και χρωστούσαν όλο και περισσότερα), στην εντατικοποίηση της εργασίας. Το κεφάλαιο, τα μονοπώλια βγήκαν ενισχυμένα από τη χουντική διακυβέρνηση. Τα κέρδη τους εκτινάχθηκαν. Γι' αυτό η μεγάλη κρίση του 1972, η λεγόμενη πετρελαϊκή, τα τίναξε όλα στον αέρα. Μέσα σε μια τέτοια καπιταλιστική ανάπτυξη δε χωράνε μέτρα προστασίας ή βελτίωσης της ζωής των εργαζομένων. Εξάλλου, η κατάργηση των σωματείων, η απαγόρευση κάθε συνδικαλιστικής δράσης και διεκδίκησης οδηγεί αναπόφευκτα στη χειροτέρευση της ζωής των εργαζομένων.

Οι ίδιοι οι δικτάτορες δικαιολόγησαν την επιβολή της χούντας δήθεν για να αποφευχθεί ο «κομμουνιστικός κίνδυνος» που απειλούσε την Ελλάδα. Τριάμισι χρόνια αργότερα, ο ίδιος ο Γ. Παπαδόπουλος ομολόγησε, σε συνέντευξή του στον Βρετανό δημοσιογράφο Χιου Γκρην ότι «η Δημοκρατία στην Ελλάδα δε διέτρεχε κανέναν άμεσο κίνδυνο από τις δραστηριότητες των κομμουνιστών».

Αλλα πολιτικά κόμματα υποστηρίζουν ότι η χούντα επιβλήθηκε διότι αυτό ήθελαν οι Αμερικανοί. Υποστηρίζουν ουσιαστικά τη θέση που διατύπωσε ο Α. Παπανδρέου: «...το στρατιωτικό καθεστώς κατέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα για να παραδώσει τη χώρα στα οικονομικά και στρατιωτικά συμφέροντα του βιομηχανικού - στρατιωτικού συγκροτήματος της Αμερικής (...) Αυτός ο τύπος κυριαρχίας μπορεί να ονομασθεί "νεοαποικιακός" μάλλον».

Ιδιαίτερη σημασία έχει πώς παρουσιάζεται στους νέους, ειδικά στους μαθητές, εκείνη η περίοδος και τα γεγονότα της. Στο σχολικό βιβλίο Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου αναφέρει: «Μπροστά στο ενδεχόμενο να προκύψουν λύσεις ανεπιθύμητες στο μετεμφυλιακό κατεστημένο, ομάδα στρατηγών σχεδίαζε να ζητήσει τη συνεργασία του βασιλιά, προκειμένου να εγκαθιδρύσει δικτατορία. Ωστόσο, τα σχέδια των στρατηγών πρόφτασε να τα κάνει πράξη μια άλλη συνωμοτική ομάδα μεσαίων και ανώτερων αξιωματικών ...», ενώ στο βιβλίο της Γ' Λυκείου Γενικής Παιδείας απλά περιγράφει ότι την πολιτική κρίση από τα Ιουλιανά διαδέχτηκε η στρατιωτική δικτατορία.

Ο νόμος που ψηφίστηκε πέρσι επί συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ. και υλοποιεί φέτος η νέα κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ, στοχεύει στην παραπέρα υποβάθμιση της μόρφωσης των παιδιών της εργατικής τάξης που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Ο νόμος αυτός χτυπάει ιδιαίτερα τα παιδιά των νέων μεταναστών που τις περισσότερες φορές δεν έχουν ούτε τη στοιχειώδη γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής. Λαϊκές οικογένειες που λόγω της καπιταλιστικής κρίσης αναγκάστηκαν τα τελευταία χρόνια να ξενιτευτούν, βλέπουν τα παιδιά τους να μένουν εκτός σχολείου, αφού σύμφωνα με το νέο νόμο το 2012 κλείνουν όλα τα αμιγή ελληνικά σχολεία και οι μαθητές πετιούνται είτε εκτός εκπαίδευσης είτε οδηγούνται στα πιο υποβαθμισμένα και κατηγοριοποιημένα σχολεία της κάθε χώρας που ζουν. Στάχτη στα μάτια των Ελλήνων εργαζομένων στο εξωτερικό αποτελεί η δήθεν αναστολή για ένα έτος της κατάργησης όλων των αμιγώς ελληνικών λυκείων αφού την ίδια στιγμή η νέα αυτή συγκυβέρνηση δίνει εντολή να κλείσουν από φέτος τα λύκεια του Βερολίνου, του Αμβούργου, του Μάνχαϊμ, του Λίντενσαϊντ, του Αουγκσμπουργκ και του Σβάινφουρτ, ανοίγοντας το δρόμο για τα υπόλοιπα.

Από το 2012 κλείνουν επίσης όλα τα τμήματα ελληνικής/μητρικής γλώσσας που λειτουργούσαν σε χώρες και πόλεις που δεν υπήρχαν τα αμιγή ελληνικά σχολεία (τα σχολεία αυτά λειτουργούσαν υπό την αιγίδα του ελληνικού υπουργείου Παιδείας σε απογευματινή βάση) και μετατρέπονται σε φροντιστηριακού τύπου σχολεία και κέντρα κατάρτισης για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας που θα έχουν σπόνσορες και επιχειρηματίες από πίσω τους, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και ιδιωτικούς φορείς υπεύθυνους! Η ονομασία «Κέντρα Λόγου» που δόθηκε σε αυτά τα κέντρα είναι ενδεικτική για το ότι ο βασικός στόχος τους είναι μια αποσπασματική και «στο πόδι» εκμάθηση της γλώσσας, στην καλύτερη περίπτωση δηλαδή θα μαθαίνουν ανάγνωση και γραφή.

Τέλος, οι ελάχιστες αποσπάσεις εκπαιδευτικών, η κατάργηση του επιμισθίου τους που τους διευκόλυνε στην επιβίωσή τους στο εξωτερικό, η συνεχής αξιολόγησή τους ώστε να εξασφαλίσουν ή όχι την παραμονή στο εξωτερικό για το επόμενο έτος, η δυνατότητα μετακίνησής τους από χώρα σε χώρα ή από πόλη σε πόλη ανάλογα με τις διαθέσεις των εκάστοτε συντονιστών και υπουργών, δείχνει τις προθέσεις της νέας συγκυβέρνησης για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση του εξωτερικού.

Αυτό που μέχρι στιγμής έχουμε παρατηρήσει είναι μια πολύ σημαντική αύξηση της δυσκολίας των θεμάτων των εξετάσεων. Στη νεοελληνική γλώσσα η κυρία Αρβελέρ δήλωσε ότι αυτή ποτέ δε θα έβαζε το κείμενό της σε πανελλήνιες εξετάσεις. Στη Βιολογία Γενικής Παιδείας τα θέματα ήταν σημαντικά πιο δύσκολα από άλλες χρονιές, ενώ το ίδιο συνέβη στα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας και στη Φυσική Γενικής Παιδείας. Στη δε Φυσική Κατεύθυνσης η Ενωση Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ) χαρακτήρισε τα θέματα ως εξής: «Εκτός από το πρώτο θέμα που αποτελούσε το 1/4 των θεμάτων (δηλαδή 25 μονάδες), τα υπόλοιπα απαιτούσαν μεγάλη εμπειρία και ιδιαίτερη διαίσθηση στη φυσική, σαν να επρόκειτο για διαγωνισμό ταλέντων φυσικής». Γιατί το έγραψε αυτό η ΕΕΦ; Ψάχνοντας βρήκα ότι το επίμαχο θέμα Γ4 μοιάζει πολύ με ένα θέμα που μπήκε στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Φυσικής το 2009. Από το διαγωνισμό αυτό επιλέγεται η ομάδα που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Φυσικής. Οντως, λοιπόν, ήταν θέματα για ταλέντα. Αν επικεντρωθούμε, όμως, όπως οι περισσότεροι, στο ερώτημα Γ4 που δεν ήταν σωστά διατυπωμένο και οδηγούσε τους μαθητές σε μια εξωφρενική λύση αν το διαπραγματεύονταν σωστά, θα χάσουμε το σημαντικότερο μήνυμα των εξετάσεων αυτών:

Γιατί σε πανελλήνιες εξετάσεις και μέσα σε περίοδο οικονομικής κρίσης τα θέματα είναι τόσο δύσκολα;

Ξέρουμε πολύ καλά όλοι μας ότι η εκπαίδευσή μας μόνο κατ' όνομα είναι δωρεάν παιδεία. Η αλήθεια, λοιπόν, είναι ότι αν ένας μαθητής με μόνο εφόδιο τη διδασκαλία του δημόσιου σχολείου συμμετάσχει στις γενικές εξετάσεις είναι απίθανο να τα καταφέρει. Οποιος δεν έχει να πληρώσει για πάνω από ένα χρόνο φροντιστήρια ή να κάνει ιδιαίτερα μαθήματα, όποιος δεν μπορεί να αγοράσει φροντιστηριακά βοηθήματα σε περισσότερα από ένα μαθήματα, πολύ δύσκολα μπορεί να επιτύχει στις εξετάσεις αυτές. Τι μήνυμα, λοιπόν, εκπέμπουν αυτές οι εξετάσεις στις εκατοντάδες χιλιάδες άνεργους, στους απεργούς, στους εργαζόμενους που αμείβονται με ψίχουλα; Πολύ απλά ότι τα παιδιά τους δεν έχουν καμία τύχη σε αυτό το υποτιθέμενο αξιοκρατικό σύστημα, όσες ικανότητες και αν έχουν. Η προσπάθεια που αυτή τη στιγμή κάνει το αστικό κράτος με όπλο του τα πολύ δύσκολα θέματα είναι να σβήσει από τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών το όραμα των πανεπιστημιακών σπουδών, ενισχύοντάς το ταυτόχρονα σε όλους όσοι μέσα σε αυτή την κρίση μπορούν να πληρώνουν τους ακριβούς φροντιστάδες και ιδιαιτεράδες. Είναι υπερβολικό αυτό; Οχι, αν σκεφτεί κανείς ότι παρόμοιο ερώτημα με το περίφημο πια Γ4 στη Φυσική υπήρχε σαν ερώτημα (σωστά όμως διατυπωμένο) σε άσκηση πολύ γνωστού φροντιστηριακού βοηθήματος, όχι όμως στο σχολικό βιβλίο. Σε πολλά, λοιπόν, φροντιστήρια το περίφημο αυτό ερώτημα είχε διδαχθεί. Σε πόσα σχολεία όμως;

Αφού, λοιπόν, οι αστοί σβήσουν το όνειρο της εισαγωγής σε ΑΕΙ των παιδιών των λαϊκών οικογενειών στη συνέχεια θα αρχίσει η προπαγάνδα για την τεχνολογική εκπαίδευση. Στόχος τους είναι να στρέψουν αυτά τα παιδιά εκεί. Το έχουν ήδη πει κάνοντας συγκρίσεις με άλλες χώρες. Γιατί σε άλλες χώρες της Ευρώπης το 60% των μαθητών να πηγαίνει στην τεχνολογική εκπαίδευση ενώ εδώ να θέλουν να γίνουν όλοι επιστήμονες; Είναι το συνηθισμένο τους επιχείρημα. Ενώ, λοιπόν, προσπαθούν να στρέψουν τα παιδιά στην τεχνολογική εκπαίδευση, ταυτόχρονα οι ίδιοι την υποβαθμίζουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι προτάσεις για τα νέα αναλυτικά προγράμματα των ΕΠΑΛ, όπου αφαίρεσαν από τη Β' Λυκείου τη Φυσική. Στο ερώτημα πώς θα μπορέσει κάποιος να γίνει ένας καλός τεχνικός χωρίς Φυσική δεν απαντούν. Και δεν μπορούν να απαντήσουν γιατί τελικά ο στόχος δεν είναι να παράξουν μέσα από την τεχνολογική εκπαίδευση καλούς τεχνικούς με ισχυρή θεωρητική βάση, που θα τους εξασφαλίσει μια μελλοντική εκπαίδευση και συνεπώς μια καλή ζωή, αλλά μια μεγάλη μάζα πρακτικά ανειδίκευτων εργατών που σε όλη τους τη ζωή θα δουλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί.

Αυτό το μήνυμα των εξετάσεων θα γίνει πολύ έντονο στο τέλος Αυγούστου. Να θυμηθούμε ότι πριν από μερικά χρόνια οι παπαγάλοι του συστήματος μας μιλούσαν συνεχώς για τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών τα οποία έμπαιναν σε ΤΕΙ με βαθμό πρόσβασης μικρότερο του 10. Είμαι σίγουρος ότι στο τέλος Αυγούστου αυτοί οι ίδιοι θα παρουσιάζουν (ξεχνώντας την τεράστια δυσκολία των φετινών θεμάτων) βάσεις σχολών που θα είναι σημαντικά χαμηλότερες του 10 και θα σκίζουν τα ρούχα τους για την κατάντια του εκπαιδευτικού μας συστήματος που επιτρέπει σε αυτούς τους απαίδευτους να καταλαμβάνουν θέσεις στα ΤΕΙ. Τα οποία ΤΕΙ ταυτόχρονα υποβαθμίζονται και άλλο με τη μείωση της χρηματοδότησης, με τις μειώσεις των προσλήψεων των συμβασιούχων καθηγητών, με τη συνεχή υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

Είναι ένα ακόμα δικαίωμα που κινδυνεύει να χαθεί μέσα σε αυτή τη λαίλαπα του «ευρωμονόδρομου» αν δεν το υπερασπιστούμε όσο μπορούμε καλύτερα, ξεκινώντας με το απλό που είναι η ψήφος μας στο ΚΚΕ στις 17 του Ιούνη και συνεχίζοντας με τον αγώνα μας για την Παιδεία των σύγχρονων λαϊκών αναγκών. Αυτό που η δημόσια Εκπαίδευσή μας χρειάζεται είναι αγωνιστική απάντηση σήμερα, όχι αύριο.

Είναι αλήθεια πως, οι επικλήσεις στην «εθνική ομοψυχία», την «εθνική ενότητα», την «κοινωνική γαλήνη» ενώπιον του «εθνικού κινδύνου», κοκ., έχουν πολλαπλασιαστεί τον τελευταίο καιρό -ιδιαίτερα κάθε φορά που επρόκειτο να ψηφιστεί ένας ακόμα σφαγιασμός των μισθών, των συντάξεων, των εργατικών και κοινωνικών κατακτήσεων δεκαετιών. Σήμερα, με αφορμή την επέτειο της 25^ης Μαρτίου, οι επικλήσεις για «εθνική ομοψυχία» επανήλθαν στο προσκήνιο γινόμενες σημαία σύσσωμου του αστικού πολιτικού κόσμου. Η «εθνική ομοψυχία» (δηλαδή η υποταγή του λαού στο κεφάλαιο και στα μνημόνια) που προσπαθούν να επιβάλλουν με την τρομοκρατία και τη καταστολή (παλιά συνταγή) «ντύνεται» σκόπιμα με αναφορές στο 1821.

Για ποια όμως «εθνική ομοψυχία» του 1821 μιλάμε; Δεν υπήρχαν σημαντικές διαφοροποιήσεις, ανταγωνισμοί ακόμα και εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ των κοινωνικών δυνάμεων που μετείχαν στην Επανάσταση;

Καταρχάς, όσον αφορά την ίδια την προοπτική της Επανάστασης: Ηταν ενιαία η στάση της Εκκλησίας; Από τη μια, ως αναπόσπαστο τμήμα των οθωμανικών φεουδαρχικών δομών εξουσίας, σημαντικό τμήμα του ανώτερου κυρίως κλήρου όχι μόνο δεν ευνόησε, αλλά καταδίκασε και κατέστειλε κάθε απελευθερωτική ιδέα ή κίνηση. Από την άλλη, σημαντικό μέρος μεταξύ των κατώτερων κληρικών, δε συντάχθηκε με τη γραμμή του Πατριαρχείου, μετέχοντας ενεργά στην Επανάσταση.

Η στάση των Φαναριωτών επίσης δεν υπήρξε ομοιόμορφη. Ορισμένοι υιοθετούσαν την προοπτική της ένοπλης εξέγερσης και συγκρότησης ενός ανεξάρτητου αστικού κράτους. Οι περισσότεροι, όμως, υποστήριζαν μια πολιτική «εκ των έσω διάβρωσης» της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπου η ελληνική αστική τάξη θα κυριαρχούσε σταδιακά οικονομικά και πολιτικά.

Οι κλέφτες και αρματολοί, μέσα από τις δυναμικές που αναπτύχθηκαν με την Επανάσταση, διεκδίκησαν αυτόνομη πολιτική παρουσία και ρόλο. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε τα μέγιστα η αρχική τους στοίχιση με τα πιο ριζοσπαστικά τμήματα της αστικής τάξης, την Φιλική Εταιρία και τον Υψηλάντη. Εν συνεχεία, η συγκρότηση συγκεντρωτικών αστικών οργάνων που προωθούσαν οι τελευταίοι ήρθε σε αντίθεση με τα νεοαποκτηθέντα τοπικά προνόμιά τους, με αποτέλεσμα να διαταραχθούν οι προηγούμενες συμμαχίες και να διαμορφωθούν νέες.

Το εφοπλιστικό κεφάλαιο, αν και έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην προώθηση ενός αστικού τύπου κράτους, παραμονές της Επανάστασης υπήρξε εν μέρει επιφυλακτικό. Οι επιφυλάξεις αυτές οφείλονταν μεταξύ άλλων και στους δεσμούς που διατηρούσε με το αγγλικό κεφάλαιο (η Μ. Βρετανία ήταν τότε κατά της προσβολής της ακεραιότητας της οθωμανικής αυτοκρατορίας). Οι όποιες επιφυλάξεις - αντιδράσεις κάμφθηκαν ή καταργήθηκαν σύντομα με επαναστατική βία από ένα γενικότερο αστικοδημοκρατικό κίνημα, που αναπτύχθηκε στα νησιά αυτά και πριν την Επανάσταση ακόμα, καθώς και από την αλλαγή της βρετανικής πολιτικής απέναντι στην οθωμανική αυτοκρατορία.

Μπ. Μπρεχτ

Ξαφνικά... άνεμος αγάπης και αδελφοσύνης έπνευσε στα σχολεία όλης της χώρας. Υπουργοί που τσακίζουν τη ζωή των εργατών, οδηγούν στη χρεοκοπία το λαό και τον βομβαρδίζουν με τα πιο αισχρά τρομοκρατικά διλήμματα, διάφοροι καθηγητάδες και διευθυντές υπερασπιστές της πιο βάρβαρης πολιτικής, και φυσικά - λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή; - οι περιβόητες ΜΚΟ των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, των φανερών και υπόγειων σχεδιασμών, όλοι μαζί, με μια φωνή αποκήρυξαν τη... βία. Μιλάμε βέβαια για την προσπάθεια που ξεκίνησε φέτος με τη στήριξη του υπουργείου Παιδείας, ώστε η 6η Μάρτη να καθιερωθεί στα σχολεία όλης της χώρας ως «μέρα ενάντια στην ενδοσχολική βία».

Η «ενδοσχολική βία» που ανάγεται μάλιστα και σε φαινόμενο, για να του δοθεί μετά το απαραίτητο «επιστημονικό» βάρος, είναι μια ελεύθερη μεταφορά του όρου «bullying», που υπάρχει στην ορολογία σε χώρες του εξωτερικού και που σε ακόμα πιο ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσαμε να αποδώσουμε ως «νταηλίκι» ορισμένων μαθητών προς συμμαθητές τους. Και μόνο ο ορισμός που δίνεται για το φαινόμενο αυτό γεννάει ερωτηματικά: «Η βία μεταξύ των μαθητών ή σχολικός εκφοβισμός είναι η εσκεμμένη, απρόκλητη, αδικαιολόγητη και επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά από μαθητές σε συμμαθητές τους, με στόχο να προκαλέσει φόβο, ανησυχία, σωματική και ψυχική οδύνη, ή ακόμη να οδηγήσει σε ένα όφελος, όπως ευχαρίστηση, κοινωνικό κύρος ή ένα υλικό απόκτημα. Παίρνει ποικίλες μορφές, όπως ο σωματικός και ο λεκτικός εκφοβισμός, ο έμμεσος εκφοβισμός (π.χ., διάδοση ψευδούς φήμης), ο φυλετικός/ρατσιστικός, ο σεξουαλικός, ο ηλεκτρονικός (μέσω κινητού τηλεφώνου και διαδικτύου) εκφοβισμός, η κλοπή και καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, η απειλή και ο εξαναγκασμός, καθώς και ο κοινωνικός αποκλεισμός»¹. Ορισμός - ομπρέλα δηλαδή, κάθε άλλο παρά επιστημονικός (πόσο επιστημονικός είναι ένας ορισμός που χαρακτηρίζει την - οποιαδήποτε - συμπεριφορά ως «αδικαιολόγητη», δηλαδή χωρίς αιτίες; `Η που βρίσκει τον κοινωνικό αποκλεισμό να οφείλεται στο... «νταηλίκι» των συμμαθητών;). Ορισμός που τα χωράει όλα και τίποτα, ανάλογα με το τι ο καθένας καταλαβαίνει ή καλύτερα τι θέλει να καταλάβει.

Σηματοδοτείται μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας κλοιός γύρω από τους μαθητές που δεν έχει ως στόχο μόνο το σήμερα αλλά - κυρίως - το αύριο. Εχει να κάνει με το ρόλο της εκπαίδευσης στον καπιταλισμό και μάλιστα σε μία περίοδο που γίνεται ακόμα πιο επιθετικός. Θέλουν τους μαθητές αποκομμένους από τα υπόλοιπα κομμάτια της κοινωνίας που αγωνίζονται και κυρίως μακριά από όσους προβάλλουν μια διέξοδο στην οποία δεν χωρούν κέρδη και μονοπώλια. Να καταρτίζονται μαζικά μέσα στο σχολείο, μπροστά σε οθόνες υπολογιστών, στα προγράμματα των «χορηγών», να μαθαίνουν την «αλήθεια» των καπιταλιστών, να αποκτήσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές και δεξιότητες.

Μπορεί ο εκπαιδευτικός να είναι κομμάτι ενός μηχανισμού που αναπαράγει την ιδεολογία του καπιταλιστικού συστήματος. Είναι όμως ο ίδιος που βλέπει - τώρα πιο ξεκάθαρα - στα πρόσωπα των μαθητών τους και την βαρβαρότητά του: Με τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο νηστικά, που δουλεύουν τα βράδια για να βοηθήσουν την οικογένεια, που σπρώχνονται εκτός σχολείου. Οταν οι μαθητές με αξιοπρέπεια επιχειρούν να εκφράσουν την αγανάκτισή τους, να διεκδικήσουν όσα δικαιούνται, οι εκπαιδευτικοί έχουν θέση δίπλα τους.

Απ' τις γλαφυρές εικόνες των εκδρομών στις πρώτες δεκαετίες του δημόσιου σχολείου, με τα μαθητόπαιδα να τρέχουν στα ελεύθερα τότε πάρκα των μεγάλων αστικών κέντρων, μέχρι σήμερα, έχει πέσει πολύ νερό στο μύλο.

Τώρα πια οι εκδρομές παρακολουθούν στενά το γενικότερο σχεδιασμό για την ανάπτυξη του τουριστικού κεφαλαίου, και όχι μόνο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, αλλά και τους στόχους του αστικού σχολείου. Εχουν προσλάβει μια σειρά από βαριά επίθετα, όπως πολιτιστικές, περιβαλλοντικές και προσφάτως επαγγελματικής αγωγής(!;). Συχνά, σε εκδρομές καταλήγουν και μια σειρά από πολιτικές καμπάνιες διαφώτισης της ΕΕ, όπως έγινε και φέτος με το project «20 χρόνια ΕΕ. Τι κερδίσαμε; Τι χάσαμε;». Είναι όλοι αυτοί οι επιθετικοί προσδιορισμοί διακοσμητικοί ή κρύβουν στα σπλάχνα τους μια πιο σοβαρή μεθόδευση;

Οι εκδρομές ξεκινούν από το νηπιαγωγείο και φτάνουν έως και το Λύκειο και είναι μια σημαντική πηγή κερδών για τα τουριστικά γραφεία. Το γεγονός ότι το υπουργείο Παιδείας έχει κάνει μνημόνια συνεργασίας με εκπαιδευτικούς ομίλους και με τουριστικά γραφεία για την προώθησή τους το αποδεικνύει. Το πιο πρόσφατο μνημόνιο με το Σύνδεσμο των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων είχε τίτλο «Πάμε Ελλάδα / Schools, let's go to Greece!» και πραγματοποιήθηκε ενώ προβλεπόταν μείωση κατά 20% των μαθητών - πελατών (150.000, από 180.000 που ήταν πέρυσι). «Πρέπει να φέρουμε τους μαθητές του εξωτερικού στην Ελλάδα», είχε σημειωθεί τότε και παρότρυναν την τοπική διοίκηση να προχωρήσει σε στοχευμένες δράσεις, σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, ανάδειξης του τόπου τους. Κάπως έτσι ιδιοκτήτης μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων στην Πύλο περιόδευε στα σχολεία της Καλαμάτας για να συνεργαστούν εκπαιδευτικοί και μαθητές για την ανάπτυξη του τόπου τους, την ανάπτυξη δηλαδή των δικών του κερδών. Παράλληλα καλούσαν και τους Ελληνες μαθητές να βοηθήσουν στην προσέλκυση σχολείων από χώρες όπως η Ρωσία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία για να επιλέξουν τη χώρα μας ως χειμερινό προορισμό, βάσει κοινών πολιτιστικών και θρησκευτικών στοιχείων!

Πέρα από το στοιχείο της κερδοφορίας υπάρχει και το ζήτημα του εκπαιδευτικού τους περιεχομένου.

Σύμφωνα με τη νέα εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας ΦΕΚ 2769/2011, το ποσοστό που απαιτείται για την πραγματοποίηση μιας εκδρομής μειώνεται από το 75% των μαθητών στο 70%. Οι εκδρομές μπορούν να φτάνουν και τις 7 μέρες και η περίοδος διεξαγωγής τους διευρύνεται. Επίσης, καταργούνται οι πολλές πολυήμερες εκδρομές ψυχαγωγίας και δομούνται πιο συγκεκριμένα οι νέου τύπου εκδρομές, για τις οποίες δίνονται και σοβαρά κίνητρα υλοποίησης:

1) Γι' αυτές τις εκδρομές δεν απαιτείται η συμμετοχή του 70% της τάξης παρά μόνο 15 παιδιά (που θα καταβάλλουν ποσά από 100 έως 700 ευρώ)! Μπορεί να είναι και διατμηματικές ή και διασχολικές.

2) Βεβαίως, η διαθεσιμότητα και η ενεργή συμμετοχή των «καινοτόμων» εκπαιδευτικών θα τους αποδώσει και καλό προφίλ για την περίφημη «αξιολόγηση».

Η ανακοίνωση της υπουργού για το μηχανισμό έγινε μετά από εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κ. Παπούλιας, είχε συνάντηση με εκπροσώπους των φορέων «Δικτύου κατά της βίας στο σχολείο» και μαθητές. Ο «Μηχανισμός Αμεσης Παρέμβασης για την αντιμετώπιση και πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού» θα υλοποιηθεί μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση». Ο μηχανισμός αυτός θα αποτελείται από «κινητή μονάδα παρέμβασης» στελεχωμένη από ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και άλλους επιστήμονες που θα παρεμβαίνουν πανελλαδικά, με την αποστολή κλιμακίων, θα υπάρχει ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για εκπαιδευτικούς και διαδικτυακή συμβουλευτική για εκπαιδευτικούς.

Οπως προέκυψε απ' την προχτεσινή συνάντηση και όσα είπε ο Ι. Τσιαντής, επιστημονικός υπεύθυνος της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (ΕΨΥΦΕ) υπάρχει δράση της σε 50 σχολεία της Αθήνας, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας. Υπάρχει πρόγραμμα για τα σχολεία της Γκράβας με τηλεφωνική γραμμή βοήθειας για τους εκπαιδευτικούς. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στην παρέμβασή του έδωσε συγχαρητήρια για τις πρωτοβουλίες για τα φαινόμενα βίας και εκφοβισμού στα σχολεία, εκτιμώντας ότι παίρνει διαστάσεις και δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αλλά πανευρωπαϊκό.

Αν ψάξει κανείς στο internet, αν παρακολουθήσει κανείς τις τηλεοπτικές εκπομπές, περιοδικά, θα συναντήσει πολλές οδηγίες, συνταγές για το πώς να διαχειριστείς την κρίση μιλώντας γι' αυτήν στα παιδιά σου, τρόπους για να αποφορτιστεί το τεταμένο κλίμα στην οικογένεια, κτλ. Φυσικά και οδηγίες χρειάζονται και πρακτικές προτάσεις απαιτούνται. Ωστόσο, το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των προτάσεων, κρυμμένο μερικές φορές μέσα από δακρύβρεχτες περιγραφές για τα «παιδιά της διπλανής πόρτας που πεινάνε», είναι ότι απευθύνονται στους γονείς σαν να είναι αυτοί παιδιά, δηλαδή τους «παραμυθιάζουν». Παρουσιάζουν την κρίση σαν να ήταν μια φυσική καταστροφή και τους καλούν να διαχειριστούν τις συνέπειές της στην οικογένεια τους, να προσαρμοστούν. Αρα, αν δεν ξεκαθαρίσουμε ότι η κρίση είναι αναπόφευκτο αποτέλεσμα του καπιταλισμού, μιας κοινωνίας που ζει από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και έχει ως κίνητρο το κέρδος και ότι η μόνη η φιλολαϊκή διέξοδος είναι η πάλη για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, τότε και εμείς θα «παραμυθιαστούμε».

Μιλώντας στα παιδιά μας για την κρίση σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι τα διαπαιδαγωγούμε, και όπως έλεγε ο σοβιετικός παιδαγωγός Μακάρενκο, «διαπαιδαγωγώ σημαίνει μαθαίνω κάποιον πώς να ζει, άρα η διαπαιδαγώγηση είναι έκφραση του πολιτικού πιστεύω του παιδαγωγού».

«Μα καλά» -θα ισχυριστεί καλοπροαίρετα κάποιος- «δεν πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την παιδική ηλικία, τα χαρακτηριστικά της, αντί να κάνουμε άλλο ένα ιδεολογικό μάθημα στα παιδιά μας»;

Στην Αργεντινή το 2001, στο απόγειο της κρίσης, κυκλοφορούν στους δρόμους της νόμιμα, φθηνά ναρκωτικά, κατακλύζεται από το «πάκο», ή αλλιώς «κλέφτης του μυαλού», «εξολοθρευτής των φτωχών». Εκφράστηκαν απόψεις γι' αυτήν την ιστορία στην Αργεντινή, ότι στόχος ήταν: «Να εξολοθρευτεί μια ολόκληρη γενιά εφήβων και νέων που δε θα είχε δουλειά, δε θα είχε θέση στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, δε θα είχε δυνατότητες να ενταχθεί με κανέναν τρόπο με τον οποίο οι γενιές καταλαμβάνουν το χώρο τους στην κοινωνία (...) Το "πάκο" είναι αναγκαίο για να εδραιώσει τον αποκλεισμό και να εξασφαλίσει ότι δε θα υπάρξουν χιλιάδες και εκατομμύρια υγιείς και σκεπτόμενοι νέοι που θα θέσουν μια διαφορετική κοινωνία», ανέφεραν φορείς της χώρας που ασχολούνται με την τοξικοεξάρτηση.

Μέσω της νομιμοποίησης των ναρκωτικών, το κεφάλαιο και οι πολιτικοί εκφραστές του εξασφαλίζουν σε βάθος χρόνου τη χειραγώγηση και τον έλεγχο των λαϊκών στρωμάτων, κυρίως της νεολαίας, δημιουργούν μια επιπλέον δικλείδα ασφαλείας επιβίωσης του υπάρχοντος απάνθρωπου, αδίστακτου, εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος. Στη χώρα μας, σε ρόλο λαγού όλο το προηγούμενο διάστημα, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ, Οικολόγοι Πράσινοι και ΔΗΜΑΡ έσκιζαν τα ιμάτιά τους για το «δικαίωμα» και την «ελευθερία» στη χρήση, υποθηκεύοντας το μέλλον της χώρας, βάζοντας στο στόχαστρο το μυαλό και την ψυχή ενός ολόκληρου λαού, κυρίως των νέων. Εδωσαν και δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στα προγράμματα χορήγησης υποκαταστάτων, τα οποία διαρκώς πριμοδοτούνται εξασφαλίζοντας νόμιμους και μόνιμους εξαρτημένους μέχρι την τελευταία τους πνοή. «Με το νομοσχέδιο διασφαλίζεται το δικαίωμα στη θεραπεία», ισχυρίζονται υποκριτικά οι εμπνευστές του και την ίδια ώρα υποχρηματοδοτούν ακόμα και αυτές τις υπάρχουσες δομές πρόληψης και απεξάρτησης από κάθε ουσία, ανοίγουν τις πόρτες διάπλατα στους ιδιώτες για να πλουτίσουν πάλι από τον πόνο και την οδύνη, στερώντας από χιλιάδες οικογένειες την ευκαιρία να ξεφύγουν από την κόλαση της εξάρτησης.

Πάνω σε αυτή τη βάση, την ιατρικοποίηση του προβλήματος, πατάει η πριμοδότηση της υποκατάστασης, η οποία κυριαρχεί σε όλες τις χώρες της Ευρώπης σε βάρος της απεξάρτησης, σε όλα τα κράτη - μέλη της EΕ καλύπτοντας πάνω από τα 2/3 των προγραμμάτων, ενώ τα «στεγνά» προγράμματα καλύπτουν μόλις το 1/3 των θέσεων θεραπείας.

Χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρονται στην Ετήσια Εκθεση «για την κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη», όπως παρουσιάζονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ):

• Το 2009, 98.000 χρήστες (24% του συνόλου) που ξεκίνησαν θεραπεία σε 26 χώρες της Ευρώπης δήλωσαν ως κύρια ουσία κατάχρησης την κάνναβη, ποσοστό που την καθιστά τη δεύτερη πιο συχνά δηλωνόμενη ουσία μετά την ηρωίνη. Πάνω από το 1/5 (δηλαδή 78 εκατομμύρια άνθρωποι) όλων των Ευρωπαίων, ηλικίας 15 - 64 ετών, έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους.
• Η συστηματική χρήση κάνναβης στην εφηβεία ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία κατά τη νεανική ηλικία, καθώς υπάρχουν ενδείξεις για αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ψυχωσικών συμπτωμάτων και διαταραχών, ο οποίος αυξάνεται ανάλογα με τη συχνότητα χρήσης.