Η περσινή χρονιά για το υπουργείο Παιδείας ξεκίνησε και τελείωσε με συναντήσεις με τους «κοινωνικούς εταίρους» (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, πλειοψηφία της ΓΣΕΕ, της ΑΔΕΔΥ και άλλοι μόνιμα πρόθυμοι συνομιλητές της κυβέρνησης θέλουν να μας πείσουν για τα «κοινά συμφέροντα» εργαζομένων και εργοδοτών) για τη «Διά Βίου Μάθηση». Στην αρχή του 2010 τους παρουσίασε το προσχέδιο νόμου για τη «Διά Βίου Μάθηση» και στο τέλος της ίδιας χρονιάς το σχέδιο εφαρμογής του «Εθνικού Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης». Μέσα στη χρονιά (το Σεπτέμβρη) ψηφίστηκε ο νόμος για τη Διά Βίου Μάθηση, αφού είχε προηγηθεί η ...απαραίτητη «διαβούλευση», ώστε να υπάρχει και με τη βούλα η ψευδεπίγραφη «κοινωνική συναίνεση».

Δεν είναι τυχαίο πως η κυβέρνηση, παρόλο που προωθεί - παράλληλα - σαρωτικές αλλαγές στο σχολείο και στην Ανώτατη Εκπαίδευση, δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη λεγόμενη «Διά Βίου Μάθηση». Η υπουργός Παιδείας, Α. Διαμαντοπούλου, άλλωστε, απ' την πρώτη στιγμή μίλησε για «εθνικό στόχο», ενώ συνεχώς αναφέρεται στην ανάγκη αύξησης του ποσοστού των εργαζομένων που συμμετέχει στη Διά Βίου Μάθηση (από 2,8% που είναι σήμερα σε 6% μέχρι το 2013).

Στις χώρες της ΕΕ που έχουν υψηλά ποσοστά συμμετοχής στις δομές Διά Βίου Μάθησης, πάντως, ούτε η ανεργία έχει μειωθεί, ούτε η Παιδεία έχει αναβαθμιστεί προς όφελος της πλειοψηφίας του λαού. Αντίθετα, η ανεργία συγκαλύπτεται με «εκπαιδευόμενους» που συμμετέχουν σε δομές Διά Βίου Μάθησης, ενώ η λεγόμενη τυπική εκπαίδευση (σχολείο, πανεπιστήμιο) έχει υποβαθμιστεί. Οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ, όμως, επιμένουν να διαμορφώσουν ένα νέο πανευρωπαϊκό πλαίσιο, που θα αποτυπώνεται στο λεγόμενο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, με το οποίο πρέπει να συμβαδίζουν όλα τα Εθνικά Πλαίσια Προσόντων. Το ελληνικό Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων θεσμοθετήθηκε με το νόμο για τη Διά Βίου Μάθηση και - προοπτικά - σε αυτό θα «μετριούνται» όλα τα πτυχία, τα πιστοποιητικά και οι βεβαιώσεις που θα αποκτά ο εργαζόμενος κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ολα μπαίνουν, λοιπόν, στο ίδιο «τσουβάλι» και συνυπολογίζονται στο Ατομικό Μητρώο Διά Βίου Μάθησης.

Προς το παρόν οι δομές Διά Βίου Μάθησης είναι οι διάφορες δομές κατάρτισης, ιδιωτικές ή δημόσιες, όπου οι σπουδαστές ή οι εργαζόμενοι θα «μαθαίνουν» τα «απαραίτητα» σε διάφορες ειδικότητες, ελπίζοντας ότι θα βρουν δουλειά. Με το νόμο για τη Διά Βίου Μάθηση, άλλωστε, το υπουργείο Παιδείας νομιμοποίησε κάθε έμπορο της γνώσης, δίνοντάς του κρατική σφραγίδα, ενώ με την ενσωμάτωση της οδηγίας 36/05 αναγνώρισε, στην ουσία, τα κολέγια ως ιδιωτικά πανεπιστήμια. Επόμενο βήμα είναι σύνδεση όλων των «μορφών» εκπαίδευσης, της τυπικής, τη μη τυπικής και της άτυπης. Υπενθυμίζουμε ότι τυπική εκπαίδευση είναι το οργανωμένο σύστημα απ' το Σχολείο έως το Πανεπιστήμιο, μη τυπική είναι κάθε άλλη δημόσια ή ιδιωτική εκπαιδευτική δομή και άτυπη οποιαδήποτε δραστηριότητα έχουμε στον ελεύθερο χρόνο μας.

Με τις παραπάνω αλλαγές η κυβέρνηση «νομιμοποιεί» και ενισχύει την κατάσταση που έχει επιβάλει το κεφάλαιο στην «αγορά εργασίας». Εδώ και χρόνια ο «κανόνας» για να προσδοκάς να βρεις μια δουλειά είναι να μαζέψεις διαφόρων ειδών «χαρτιά». Το πτυχίο απ' το επάγγελμα έχει αποσυνδεθεί και απαραίτητος όρος είναι η «συλλογή» πιστοποιητικών. Με την πολιτική της Διά Βίου Μάθησης η κυβέρνηση δεν ενισχύει μόνο τη διαμορφωμένη πραγματικότητα, αλλά εξυπηρετεί πλήρως τις απαιτήσεις του κεφαλαίου, για κατασκευή εργαζομένων, που μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής τους θα σκέφτονται με ποιο χαρτί θα γίνουν πιο «ανταγωνιστικοί» ή θα έχουν μια «νέα» ευκαιρία στην «αγορά εργασίας».

Σήμερα ένας νέος προσπαθεί να πάρει ένα πτυχίο και καμιά δεκαριά πιστοποιητικά και βεβαιώσεις, για να είναι «ευέλικτος» σπουδαστής και αύριο «ευέλικτος» εργαζόμενος, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει. Σήμερα ο εργαζόμενος προσπαθεί να καταρτίζεται ξανά και ξανά, για να διατηρήσει τη δουλειά του, ενώ ο άνεργος ελπίζει να προσληφθεί κάπου κάνοντας διαφόρων ειδών σεμινάρια. Αύριο - αν περάσουν οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης - τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα: Ο καθένας θα ψάχνει να βρει τρόπους να «ανανεώσει» το Ατομικό του Μητρώο Διά Βίου Μάθησης. Στόχος της ΕΕ, άλλωστε, είναι να αλλάζουμε 6 και 7 δουλειές κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Αυτό σημαίνει πως για την πλειοψηφία η ολοκληρωμένη μόρφωση δε χρειάζεται. Σε αυτή τη φάση θέλουν μια μεγάλη μάζα μισομορφωμένων και «ευέλικτων» εργαζομένων, που με πιστωτικές μονάδες από Πανεπιστήμια, ΙΕΚ, σεμινάρια θα προσπαθεί να πουλήσει την εργατική της δύναμη όσο - όσο και χωρίς δικαιώματα!

Τα περί συνεχούς εξέλιξης των εργαζομένων και πιστοποίησης και αναγνώρισης των προσόντων, μαζί με το «περιτύλιγμα» της διαρκούς μόρφωσης, δεν είναι τίποτα άλλο από μια καλοστημένη διαφημιστική καμπάνια για να «χωνευτούν» πιο εύκολα οι αναδιαρθρώσεις που οδηγούν στη διάλυση της εκπαίδευσης. Η «Διά Βίου Μάθηση» δεν έχει καμία σχέση με τη διαρκή μόρφωση των εργαζομένων. Είναι ένας ολόκληρος μηχανισμός, που βήμα - βήμα θα υποτάξει πλήρως την εκπαίδευση στις «ανάγκες» που θα έχουν, σε κάθε χρονική στιγμή, οι εργοδότες.

Οπως αναφέραμε στην αρχή η περσινή χρονιά ξεκίνησε με το προσχέδιο για τη Διά Βίου Μάθηση, που στη συνέχεια έγινε νόμος και μπήκαν οι βάσεις για την υλοποίηση των σχεδίων της κυβέρνησης. Το «σχέδιο του Εθνικού Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης», που παρουσιάστηκε στο τέλος της χρονιάς, δείχνει την κατεύθυνση. Πρώτος στόχος είναι να «σπρώξουν» τους εργαζόμενους σε διάφορα προγράμματα κατάρτισης, για να συγκαλύψουν την ανεργία, που αυξάνεται διαρκώς. Δεύτερος και - μακροπρόθεσμος - στόχος είναι η δημιουργία μιας διαφορετικής αντίληψης για την εκπαίδευση και τη γνώση, η αφαίρεση του δικαιώματος της βασικής μόρφωσης και η αντικατάστασή της από τις «ευκαιρίες» που θα «προσφέρουν» τα προγράμματα κατάρτισης.

Για τους σκοπούς αυτούς, ενώ μειώνουν τα κονδύλια για την Παιδεία, θα δώσουν 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ (κυρίως από προγράμματα ΕΣΠΑ) για το «Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης». Χαρακτηριστικό είναι ότι το μισό ποσό (1,1 δισ. ευρώ) θα απορροφηθεί στη «συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση» (κατάρτιση και επανακατάρτιση ανέργων κ.ά.), ενώ μόλις 28,5 εκατ. ευρώ πηγαίνουν στην «αρχική επαγγελματική κατάρτιση» (πρακτική άσκηση σε ΙΕΚ, υποτροφίες κατάρτισης κ.ά.).