Η νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε και στη Ρουμανία την περασμένη Δευτέρα με σοβαρά προβλήματα και ελλείψεις, αναδεικνύοντας για μια ακόμα φορά τις τραγικές συνέπειες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, όπου το ζήτημα όχι μόνο της Παιδείας αλλά και όλων των τομέων της κοινωνίας ήταν, αν μη τι άλλο, εξασφαλισμένα και σε ιδιαίτερα ανεβασμένο επίπεδο. Τα πράγματα δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο μετά την παροχή δανείου από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Παγκόσμια Τράπεζα και τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες που έλαβε η κυβέρνηση, με πρόσχημα την αντιμετώπιση των συνεπειών της καπιταλιστικής κρίσης, με σκοπό την εξασφάλιση των συμφερόντων της άρχουσας τάξης.Σήμερα στη Ρουμανία, των περίπου 21,5 εκατομμυρίων κατοίκων, περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι είναι αναλφάβητοι (με χιλιάδες άλλους ημι-αναλφάβητους), εκ των οποίων το 76% βρίσκεται στην επαρχία. Μάλιστα, σύμφωνα με περσινή έκθεση της «UNISEF», τριπλασιάστηκε ο αριθμός των παιδιών που παρατάνε το σχολείο την περίοδο 2000 - 2009, αριθμός που προσεγγίζει το 20%. Η βασική αιτία γι' αυτό βρίσκεται στα ολοένα και περισσότερα χρήματα που χρειάζεται μια οικογένεια για να μορφώσει το παιδί της. Παρόλο που θεωρητικά και επίσημα η Παιδεία είναι δωρεάν, μια οικογένεια ξοδεύει σχεδόν 500 ευρώ το μήνα για κάθε παιδί για να παρέχει τα απαραίτητα εφόδια για τη μόρφωσή του. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ρουμάνικου Ινστιτούτου Αξιολόγησης και Στρατηγικών που διεξήχθη 6-8 Σεπτέμβρη, το 91% των γονιών είναι αναγκασμένο να παρέχει ιδιαίτερα μαθήματα στα παιδιά του.
Επιπλέον, το ένα πέμπτο των μαθητών δεν μπορεί να παρακολουθήσει το νηπιαγωγείο, το ένα τρίτο των απόφοιτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν καταφέρνει να δώσει τις τελικές εξετάσεις και το ένα τέταρτο των μαθητών δεν μπορεί να λύσει βασικά προβλήματα μαθηματικών. Αλλά και όσοι προτίθενται να δώσουν εξετάσεις για να αποφοιτήσουν, πέρσι, το ποσοστό των επιτυχιών έφθασε μόλις το 34,92%, σε αντίθεση με τον προηγούμενο χρόνο που ήταν στο 72,64%.
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές ελλείψεις στα νηπιαγωγεία. Στην πρωτεύουσα της χώρας, το Βουκουρέστι, παρά την κατασκευή ορισμένων νέων νηπιαγωγείων, μειώθηκαν κατά 7.000 οι θέσεις για παιδιά αυτής της ηλικίας, ενώ ταυτόχρονα αυξήθηκε ο αριθμός των παιδιών ανά τμήμα στα 35, από το 17-20 που ήταν προηγουμένως. Σε ό,τι αφορά τα γυμνάσια, μόλις ένας στους τέσσερις μαθητές αποφασίζει να συνεχίσει στο λύκειο και μόλις ένας στους δύο του λυκείου προχωρά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι περίπου 3.000 σχολεία στην επαρχία αναμενόταν να κλείσουν.
Και ενώ, η Παιδεία βρίσκεται σε άθλια κατάσταση με τα ίδια σχολικά βιβλία να ανακυκλώνονται στους μαθητές, πέρσι ο υπουργός Παιδείας αποφάσισε να ...διαθέσει 9 εκατομμύρια λέι (περισσότερα από 2 εκατομμύρια ευρώ) για την αγορά και διάθεση σε νηπιαγωγεία ομοιωμάτων «κουκλών - παιδιών με αναπηρία» υποτίθεται για να εξοικειώσει τα μικρά παιδιά με το ζήτημα της αναπηρίας. Το αμφιλεγόμενο αυτό πρόγραμμα δημιούργησε πολλά ερωτηματικά.
Από το 1999 ισχύει νόμος για τη λεγόμενη αποκέντρωση των δημοσίων ινστιτούτων και δομών, η οποία μετέφερε όλη την ευθύνη της εκπαίδευσης στους δήμους και τις κοινότητες. Η έλλειψη της χρηματοδότησης των λειτουργικών ζητημάτων οδήγησε στο συχνό φαινόμενο χιλιάδες παιδιά να μην έχουν θέρμανση ή ακόμα και ηλεκτρικό ρεύμα...
Εξαιτίας της υποβάθμιση της εκπαίδευσης, η νέα γενιά ολοένα και δυσκολότερα βρίσκει θέσεις εργασίας, κάτι που έχει φέρει τις επίσημες αναφορές για ανεργία στους νέους την τελευταία δεκαετία στο 20%, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω με την όξυνση της καπιταλιστικής κρίσης.
Την ίδια στιγμή, «θύματα» των αντιλαϊκών περικοπών και της κρίσης είναι και οι εκπαιδευτικοί που ο μέσος μισθός κυμαίνεται στα 400 ευρώ μηνιαίως. Μάλιστα, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Εμίλ Μποκ έχει επιβάλει έκτακτη διάταξη με την οποία μειώνεται ο αριθμός των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση το 2010. Ηδη έχουν μειωθεί κατά 15.000 μέχρι το τέλος Αυγούστου και αναμένονται ακόμα 18.000 απολύσεις μέχρι το τέλος της χρονιάς, παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις για αύξηση των μισθών τους. Σ' αυτά θα πρέπει να υπολογιστούν και οι μειώσεις των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 25%, αλλά και η κατάργηση του 13ου μισθού, όπως έχει αποφασιστεί από την κυβέρνηση ως μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης.
Φυσικά, τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού στους τομείς της Παιδείας είναι γνωστά, χωρίς να εξαιρείται απ' αυτά και η Ρουμανία. Η ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ήταν υποχρεωτική για κάθε παιδί, ενώ το 98% του πληθυσμού γνώριζε τουλάχιστον γραφή και ανάγνωση. Ο κύκλος σπουδών ήταν καλά ισορροπημένος με τους μαθητές να λαμβάνουν τεχνικές και θεωρητικές γνώσεις, αλλά και μαθήματα λογοτεχνίας, ιστορίας, φυσικής αγωγής, γεωγραφίας, βιολογίας και καλλιτεχνικών. Κάθε μαθητής μάθαινε τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες, και μπορούσε να επιλέξει ανάμεσα στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά και ιταλικά.
Η τεράστια διαφορά, που υπάρχει ανάμεσα στη σημερινή κατάσταση στην Παιδεία και σε αυτήν που υπήρχε κατά τη σοσιαλιστική περίοδο είναι εμφανής. Με τις όποιες ελλείψεις, αδυναμίες ή λάθη και ανεπάρκειες που υπήρχαν στη σοσιαλιστική οικοδόμηση και σε αυτήν τη χώρα, ο λαός είχε εξασφαλίσει το μισθό και τη σύνταξή του, υπήρχαν σταθερές και χαμηλές τιμές, ενώ η εργασία, η εκπαίδευση, η υγεία, η στέγη, ο πολιτισμός και ο αθλητισμός ήταν δικαιώματα. Σήμερα, 20 χρόνια μετά τις ανατροπές, η καπιταλιστική παλινόρθωση φέρνει στα λαϊκά στρώματα την ανασφάλεια, την ανεργία, τις ιδιωτικοποιήσεις επιχειρήσεων, την εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης και της υγείας, εγκληματικότητα, έξαρση της μάστιγας των ναρκωτικών και γενικότερη εξαθλίωση και επιδείνωση των συνθηκών ζωής.
Κλωντίν ΧΕΣΠΕΡ