Κάπου “στα ψιλά” και ενώ τα αντιλαϊκά μέτρα έπεφταν με τη μορφή καταιγίδας δημοσιεύτηκε το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για το “νέο σχολείο”. Περσινά ξινά σταφύλια θα πείτε μιας και δεν υπάρχει κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια που να μην έχει κάνει και μια “μεταρρύθμιση” στην παιδεία. Εδώ όμως δεν πρόκειτα
ι για ένα ακόμα “μερεμέτι” στο σύστημα εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση. Πρόκειται για μια βαθιά αντιδραστική τομή στο εκπαιδευτικό σύστημα που έρχεται να επιταχύνει την εφαρμογή όλου του “πακέτου” των αντιεκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που έχει καθυστερήσει. Το ότι τα σχέδια αυτά έρχονται σε μια περίοδο που η κυβέρνηση εξαπολύει ολομέτωπη επίθεση στη λαϊκή οικογένεια κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι, αφού η σχέση οικονομίας-παιδείας είναι άρρηκτη. Πρόκειται για την ίδια ακριβώς στρατηγική προσαρμοσμένη στο επίπεδο της εκπαίδευσης: το πώς δηλαδή η παιδεία από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο θα εναρμονιστεί απόλυτα με τις ανάγκες των μονοπωλίων για περισσότερα κέρδη.
Από μικρός μαθαίνεις… εκμετάλλευση
Η στρατηγική αυτή περιέχει δύο βασικές πλευρές. Αφ’ ενός το σχολείο πρέπει να διαμορφώνει τους αυριανούς φτηνούς εργάτες προσφέροντας αυτές και μόνο τις “δεξιότητες” που έχει ανάγκη η καπιταλιστική αγορά σε κάθε δεδομένη στιγμή. Αφ’ ετέρου διαμορφώνοντας νέους πλήρως υποταγμένους στο σύστημα, διαποτισμένους με τις “αξίες” του καπιταλισμού, την “ανταγωνιστικότητα” και την “επιχειρηματικότητα” έτσι ώστε να σκέφτονται πριν από τον καπιταλιστή για τον καπιταλιστή. Σε ένα τέτοιο σχολείο δεν χωράει φυσικά η ουσιαστική γνώση του κόσμου, των νόμων κίνησής του, ώστε ο νέος να αντιλαμβάνεται τη θέση του μέσα σε αυτόν και τη δυνατότητα να τον αλλάξει. Υπό αυτό το πρίσμα και διαβάζοντας προσεκτικά “ανάμεσα στις γραμμές” των κυβερνητικών σχεδίων γίνεται φανερό τι τερατούργημα θέλουν να φτιάξουν όσο ωραία κι αν ηχούν στα αυτιά τα συνθήματα που χρησιμοποιούν.
“Πρώτα ο μαθητής”…
…είναι το κεντρικό σύνθημα της καμπάνιας του υπουργείου. Αυτό το σύνθημα εκφράζει την τάχα μοντέρνα αντίληψη για το σχολείο όπου η μόρφωση του κάθε μαθητή, οι γνώσεις (ή καλύτερα οι “δεξιότητες”) που αποκτά είναι ατομική του ευθύνη. Η μόρφωση παύει να είναι κρατική-κοινωνική υπόθεση και αντίστοιχα δικαίωμα κάθε νέου. Το κράτος αρκεί να παρέχει στο μαθητή τις “ευκαιρίες” να συλλέγει τις καταρτίσεις σε κάθε είδους παραμάγαζο της γνώσης, εντός και εκτός συστήματος εκπαίδευσης πληρώνοντας και από την τσέπη του. Το πόσο νοιάζονται εξάλλου για το μαθητή το αποδεικνύουν καθημερινά διατηρώντας σχολικές τάξεις με… 30 μαθητές!
“Ψηφιακό σχολείο”
Κλίνεται σε όλες τις πτώσεις στο προσχέδιο. Μάλιστα για την υλοποίηση του σχεδίου “ψηφιοποίησης” των ελληνικών σχολείων θα δοθεί πακτωλός χρημάτων σε εταιρείες (άμεσα εκταμιεύονται 1,4 δισ. ευρώ) την ίδια στιγμή που για το μισθό και την ασφάλιση των εργαζόμενων γονιών καμώνονται πως “δεν υπάρχει σάλιο”! Θα πει βέβαια κανείς “τι κακό έχει ο υπολογιστής στο σχολείο”; Και πραγματικά δεν υπάρχει τίποτα κακό με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση όπως και σε κάθε τομέα της κοινωνίας. Εδώ όμως δεν πρόκειται γι’ αυτό. Πρόκειται για την αντικατάσταση της γνώσης με τη “δεξιότητα” χρήσης Η/Υ (η οποία περιλαμβάνεται στις 8 βασικές δεξιότητες τις οποίες “αρκεί” να δίνει το σχολείο σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ). Επιδιώκεται μέσω αυτού να καθηλωθεί ο μαθητής μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή με ολέθριες συνέπειες για τον πλούτο της γνώσης και της αντίληψής του. Πραγματικά δεν μπορεί να αντικατασταθεί με κανέναν ηλεκτρονικό υπολογιστή λχ το πείραμα (και όλοι ξέρουμε σε τι κατάσταση -δεν- βρίσκονται τα σχολικά εργαστήρια…), η πρακτική εφαρμογή της θεωρητικής γνώσης από το μαθητή, η άμεση επικοινωνία. Κακά τα ψέματα η μόρφωση είναι μια απαιτητική διαδικασία, απαιτεί τη μελέτη, την προσπάθεια του μαθητή, την καθοδήγηση από το δάσκαλο. Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η “ψηφιακή εκπαίδευση” σε μικρές ηλικίες στην καλύτερη δεν προσφέρει τίποτα ενώ στη χειρότερη αποβλακώνει κιόλας! Παρατηρείται πχ το φαινόμενο μαθητές μικρής ηλικίας να μπορούν να χειριστούν ταυτόχρονα ένα σωρό “παράθυρα” και εφαρμογές σε υπολογιστή, να “τσατάρουν” και να ακούνε μουσική, να μη μπορούν όμως να συγκεντρώσουν τη σκέψη τους, να επεξεργαστούν και να αφομοιώσουν. Όταν μιλούν για “γνώση που γίνεται παιχνίδι” μέσω του Η/Υ, στην ουσία επιβεβαιώνουν ότι εκπαραθυρώνουν τη δομημένη μόρφωση που συγκροτεί τη σκέψη του νέου και την αντικαθιστούν με την ικανότητα να “κολυμπάς” στη θάλασσα πληροφοριών λχ του ίντερνετ συλλέγοντας αποσπασματικές πληροφορίες. Σημειώστε ότι σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες στο εξωτερικό τα σχολεία της “ελίτ” αντιστέκονται σθεναρά στην εισαγωγή των ηλεκτρονικών υπολογιστών σε αντίθεση με τα “σχολεία των φτωχών” όπου έχουν εισβάλλει για τα καλά!
“Διαφοροποίηση”…
Είναι η πολυπόθητη μεταρρύθμιση που εδώ και χρόνια προσπαθούν να επιβάλλουν οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου με όχι ικανοποιητικά γι’ αυτούς μέχρι στιγμής αποτελέσματα. Γι’ αυτό εντείνουν τις προσπάθειές τους καθιερώνοντας “ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας”, με διαφοροποιημένα σχολικά προγράμματα. Ως πρόσχημα και εδώ χρησιμοποιούν τη “φροντίδα για τους ασθενέστερους μαθητές”. Στην πράξη όμως η εφαρμογή αυτών των αναδιαρθρώσεων θα παγιώσει και θα βαθύνει τις ανισότητες και τους ταξικούς φραγμούς, με σχολεία που θα βγάζουν μεταλλεργάτες λχ στο Πέραμα, αγρότες στην Καρδίτσα και στελέχη επιχειρήσεων στις γειτονιές με τις βίλες. Το ιδεολόγημα ότι το σχολικό πρόγραμμα πρέπει να διαμορφώνεται ανάλογα με τις “τοπικές” ή οποιεσδήποτε άλλες ιδιαιτερότητες είναι επικίνδυνο και πρέπει να απορριφθεί. Όλα τα παιδιά έχουν τις ίδιες μορφωτικές ανάγκες και τη δυνατότητα να κατακτήσουν τη γνώση.
…“αξιολόγηση”…
Η διαφοροποίηση των σχολικών προγραμμάτων περνάει και από την υλοποίηση της “αξιολόγησης” που είναι και από τα πλέον πιασάρικα συνθήματα. Μιλούν για “αξιολόγηση” γενικά κρύβοντας ότι οι στόχοι και τα κριτήριά της θα είναι πόσο αποτελεσματικό είναι το σχολείο για τους επιχειρηματίες. Αναφέρουμε μόνο το εξής: Στα κριτήρια αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών περιλαμβάνεται η μη απώλεια ωρών διδασκαλίας. Κοινώς δηλαδή “μην απεργείτε, μην αγωνίζεστε, προς θεού μην κάνετε καταλήψεις” γιατί σας κόβουμε το χρήμα! Επιδιώκουν δηλαδή μέσω της αξιολόγησης να κάνουν τους εκπαιδευτικούς υποστηρικτές των αντιεκπαιδευτικών αναδιαρθρώσεων.
…και στο βάθος Καλλικράτης!
Έτσι είναι το “ανοιχτό σχολείο” που ευαγγελίζονται, ένα σχολείο “μπάτε σκύλοι αλέστε” για τους επιχειρηματίες. Το κάθε σχολείο θα λειτουργεί σαν μαγαζί που θα κυνηγάει τους σπόνσορες και τις θετικές αξιολογήσεις από τους επιχειρηματίες προσαρμόζοντας ανάλογα την παιδεία που παρέχει στους μαθητές του. Το κόστος μετακυλίεται στους νέους δήμους και μέσω αυτών στο “συνήθη ύποπτο” λαό. Το πέρασμα της προσχολικής αγωγής στους δήμους επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές: τροφεία, απλήρωτοι βρεφονηπιοκόμοι, ακατάλληλα κτήρια ήταν το αποτέλεσμα. Φανταστείτε τι έχει να γίνει με τα σχολεία.
Τεχνική εκπαίδευση
Ιδιαίτερα απασχολεί την κυβέρνηση το ζήτημα της τεχνικής εκπαίδευσης. Το ποσοστό των παιδιών που κατευθύνονται στα ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ ανέρχεται στο 25% περίπου και κρίνεται “ανεπαρκές” από την κυβέρνηση που θέλει επιστροφή στα παλιά μεγαλεία (και ακόμα περισσότερο) όταν με κυβέρνηση και πάλι του ΠΑΣΟΚ το ποσοστό έφτανε στο 45%! Γίνεται απολύτως σαφές ότι το διπλό ανισότιμο σχολικό δίκτυο όχι μόνο παγιώνεται αλλά οι ταξικοί φραγμοί θα ορθώνονται ακόμα πιο απειλητικοί για τα παιδιά της εργατικής τάξης. Αυτό για να ικανοποιηθεί η ανάγκη των επιχειρηματιών για φτηνά καταρτισμένη εργατική δύναμη μιας χρήσης προσαρμοσμένης στις ανάγκες τους. Το κείμενο του υπουργείου παιδείας αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το πρόγραμμα των τεχνικών σχολείων θα καταρτίζεται με τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιχειρηματιών της περιοχής. Μιλάμε δηλαδή για ένα σχολείο-γραμμή παραγωγής φτηνών εργατών κατευθείαν στην αγκαλιά του εργοδότη.
Νέο σχολείο σε νέα κοινωνία με λαϊκή εξουσία
Το ΠΑΣΟΚ θέλει ένα εκπαιδευτικό κίνημα, τους μαθητές και τους γονείς που να στηρίζουν ενεργητικά αυτή την αναδιάρθρωση, θα βάλουν δηλαδή τα χέρια τους για να βγάλουν τα μάτια τους. Οι μαθητές, και συνολικά οι λαϊκές οικογένειες δεν πρέπει να τους κάνουν τη χάρη. Κίνημα χρειάζεται αλλά πρέπει να είναι στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Να διεκδικεί δηλαδή ένα ενιαίο σχολείο αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν που να παρέχει ουσιαστική μόρφωση και να αναπτύσσει ολόπλευρα την προσωπικότητα του νέου ανθρώπου. Σύγχρονο σχολείο δεν μπορεί να υπάρξει μέσα σε ένα σαπισμένο σύστημα όπως ο καπιταλισμός όπου ο εργαζόμενος άνθρωπος δεν είναι τίποτα άλλο παρά μέσο παραγωγής κερδών για τους πλουτοκράτες. Νέο σχολείο είναι εφικτό μέσα σε ένα νέο κοινωνικό σύστημα όπου ο άνθρωπος αντιμετωπίζεται ως η βασική δημιουργική-παραγωγική δύναμη της κοινωνίας και η κοινωνία μεριμνά ως πρώτη προτεραιότητα για την ανάπτυξή του.