Η 8η Μάρτη είναι η Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας!
Ακόμα κι αν δεν το ήξερες, ίσως έχεις παρατηρήσει ότι τη μέρα αυτή μερικοί προσφέρουν στις γυναίκες λουλούδια, άλλοι τους εύχονται Χρόνια Πολλά και, αν είσαι από εκείνους που δεν τους ξεφεύγει τίποτα, μπορεί να πρόσεξες ότι κάποιοι μιλούν για τα «δικαιώματα της γυναίκας».
Όλα αυτά σίγουρα σε έχουν μπερδέψει! Μα γιατί να υπάρχει γιορτή για τη γυναίκα;… έχεις αναρωτηθεί.
Πρώτα-πρώτα, χρειάζεται να ξέρεις ότι η 8η Μάρτη δεν είναι μια τυχαία μέρα!
Στις 8 του Μάρτη, πριν από 157 χρόνια (το 1857), οι γυναίκες που εργάζονταν στις βιοτεχνίες ενδυμάτων στη Νέα Υόρκη, οι φάντρες δηλαδή και οι ράφτρες, έκαναν μια μεγάλη απεργία.
Τι ζητούσαν αυτές οι γυναίκες;…
Θα σου φανεί περίεργο αλλά, ενώ έκαναν την ίδια δουλειά με τους άντρες συντρόφους τους, πληρώνονταν λιγότερο! Δούλευαν πάνω από 12 ώρες την ημέρα μέσα σε απίστευτα άθλιες συνθήκες.
Αν έχεις διαβάσει το βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Εκτόρ Μαλό «Με οικογένεια», σίγουρα πήρες μια ιδέα για το ποια ήταν η ζωή τους, αφού μεγάλο μέρος του μυθιστορήματος περιγράφει ένα κλωστήριο σε μια μικρή πόλη της Γαλλίας. Τα εργοστάσια της βαμβακουργίας απασχολούσαν κυρίως γυναίκες εργάτριες, ακόμα και σε πολύ μικρές ηλικίες όπως η δική σου, είτε βρίσκονταν στη Γαλλία είτε στην Αγγλία είτε στην Αμερική.
Οι εργάτριες, λοιπόν, της Νέας Υόρκης ζητούσαν καλύτερα μεροκάματα, λιγότερες ώρες και πιο ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς. Καθημερινά γίνονταν πορείες και πικετοφορίες διαμαρτυρίας και καθημερινά χτυπιούνταν από την αστυνομία. Αλλά γιατί;… μπορεί πάλι να αναρωτηθείς. Γιατί να χτυπάει η αστυνομία τις γυναίκες αυτές αφού ζητούσαν μόνο το δίκιο τους;…
Είναι απλό. Αν δέχονταν να πληρώνουν παραπάνω τις γυναίκες και τα παιδιά που δούλευαν στα εργοστάσιά τους, οι εργοστασιάρχες θα έβγαζαν λιγότερο κέρδος! Δε τους σύμφερε ούτε να δεχτούν τα αιτήματα των γυναικών ούτε να συνεχιστεί η απεργία τους. Η απεργία αυτή δεν ήταν η πρώτη. Υπήρξαν και αρκετές άλλες στο παρελθόν (η πρώτη αποκλειστικά γυναικεία απεργία είχε γίνει το 1820 στη Νέα Αγγλία) με μεγάλη επιτυχία που κατατρόμαξε τις αρχές. Έτσι, οι εργοστασιάρχες είχαν στο πλευρό τους και την αστυνομία και τους δικαστές, όπως και σήμερα…
Μεγάλες απεργίες έγιναν στη Νέα Υόρκη και το 1910. 20000 εργάτριες απέργησαν για 13 εβδομάδες! Το 1912, έγινε μια μεγάλη πορεία 23000 γυναικών που διεκδικούσαν ίσο μεροκάματο, 10 ώρες δουλειάς, δικαίωμα ψήφου αλλά και την κατάργηση της παιδικής εργασίας.
Από το 19ο αιώνα, σε Ευρώπη και Αμερική, η εργασία αγοριών και κοριτσιών σε εργοστάσια και ορυχεία φούσκωσε κάμποσο τα πορτοφόλια των αφεντικών αφού τα παιδιά, αρχίζοντας από 4 χρονών, πρόσφεραν την εργασία τους σχεδόν τζάμπα!
Πηγαίνω στο ορυχείο γύρω στις 4 η ώρα (μερικές φορές κατά τις 3.30 το πρωί) και φεύγω στις 5.30 το απόγευμα. Όταν έχει φως τραγουδάω, ποτέ όμως μέσα στο σκοτάδι. Τότε δεν τολμώ να τραγουδήσω. Δεν αγαπώ τις γαλαρίες… Πολλές φορές έχω ακούσει να μιλούν για το Χριστό. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ήρθε στη γη, ούτε γιατί πέθανε. Αλλά αυτός έβρισκε κανένα λιθαράκι για να ακουμπάει το κεφάλι του. Πόσο θα ’θελα, αντί για τις γαλαρίες, να πήγαινα στο σχολείο…
Σάρα Γκούντερ, 8 ετών
Κατεβαίνω στη γαλαρία στις 7 το πρωί και βγαίνω κατά τις 6 το απόγευμα, μερικές φορές κατά τις 7. Δουλεύω πάντα χωρίς κάλτσες, χωρίς παπούτσια, χωρίς φόρμα. Μόνο το μισοφόρι μου φοράω. Δουλεύω μαζί με τους άντρες. Εκείνοι είναι ολόγυμνοι. Στην αρχή φοβόμουνα πολύ και δεν μου άρεσε αυτό. Τώρα συνήθισα και δεν με νοιάζει. Μου φέρονται όμως καλά. Δεν ξέρω ούτε να διαβάζω ούτε να γράφω.
Μαίρη Μπάρετ, 14 ετών
«Ω, δεν είναι κρίμα ένα όμορφο κορίτσι σαν εμένα να πρέπει να το στέλνουν
στο εργοστάσιο με μισθούς της πείνας και στο τέλος να πεθάνει;…»
(τραγούδι βαμβακεργατριών σε γυναικεία απεργία το 1836»
Και τι έγινε ύστερα;…
Πολλά! Πάντως, οι αγώνες των εργατριών δεν έμειναν χωρίς αποτέλεσμα. Η απεργία του 1910 διαλύθηκε μόνο όταν έγιναν συμβιβασμοί στις περισσότερες επιχειρήσεις, γιατί ο ενθουσιασμός και το πείσμα των γυναικών έδειξαν ότι δεν είχαν πρόθεση να υποχωρήσουν.
Το 1910 η αγωνίστρια του εργατικού κινήματος Κλάρα Τσέτκιν πρότεινε στη Συνδιάσκεψη σοσιαλιστριών γυναικών στην Κοπεγχάγη να τιμηθούν οι ιστορικές διαδηλώσεις των αμερικανίδων εργατριών και να αφιερωθεί η 8η Μάρτη στις εργαζόμενες γυναίκες όλου του κόσμου και στον αγώνα τους!
Αλλά στην Ελλάδα;… θα ρωτήσεις. Τι έκαναν οι εργάτριες στην Ελλάδα;… Ή μήπως οι Έλληνες εργοδότες ήταν περισσότερο «σπλαχνικοί», λιγότερο «κερδοσκόποι» από τους Άγγλους, τους Γάλλους, τους Αμερικάνους και τα υπόλοιπα «ξένα» αφεντικά που εκμεταλλεύονταν τους εργάτες τους;
Όχι βέβαια! Στις 13 Απριλίου του 1892 έγινε η πρώτη απεργία εργατριών στην υφαντουργία των Αδελφών Ρετσίνα, στον Πειραιά, όταν μειώθηκε το ισχνό μεροκάματό τους την ίδια στιγμή που τ’ αφεντικά αποκτούσαν το πέμπτο εργοστάσιό τους!
Τα επόμενα χρόνια, οι κινητοποιήσεις των Ελληνίδων εργατριών συνεχίστηκαν, δίνοντας και θύματα στον αγώνα κατά της εκμετάλλευσης από τους εργοδότες, όπως έγινε με τις καπνεργάτριες το 1924, το 1926, το 1927, το 1936…
Το 1977 ο ΟΗΕ καλεί κάθε χώρα να αφιερώνει αυτή την ημέρα στα δικαιώματα των γυναικών. Όμως οι εργαζόμενες γυναίκες δεν έχουν ακόμα κατακτήσει την ισοτιμία τους αφού κάποιοι εξακολουθούν να κερδίζουν από την καταπίεσή τους!
Σήμερα, για τις γυναίκες στο εργοστάσιο, στο χωράφι, στο μικρομάγαζο, στο γραφείο, τις απλήρωτες ή άνεργες γυναίκες -όπως ίσως και για τη μητέρα σου- τα λουλούδια δε λένε τίποτα χωρίς το ψωμί. Τα Χρόνια Πολλά είναι κοροϊδία όταν κάποιοι ενδιαφέρονται να ζήσεις λίγα για να ζήσουν εκείνοι περισσότερα. Και τα δικαιώματα είναι απλώς μια λέξη, αφού η ιστορία απέδειξε πως τίποτα δε γίνεται δικό σου αν δεν αγωνιστείς πρώτα γι’ αυτό.
Τώρα ξέρεις ότι η 8η Μάρτη δεν είναι μέρα γιορτής!
Είναι μέρα τιμής και μνήμης για εκείνες τις εργάτριες που έσπασαν το φόβο τους, τολμώντας να διεκδικήσουν όσα τους ανήκαν, και για όσες άλλες τις ακολούθησαν αργότερα!
Είναι μέρα υπόσχεσης για νέους αγώνες των εργαζόμενων γυναικών του σήμερα!
Η 8η Μάρτη
Για τις γυναίκες και τους άντρες εργαζόμενους είναι μέρα σκέψης και δράσης γιατί δεν είναι ούτε το φύλο ούτε το χρώμα ούτε η φυλή που κάνουν τους ανθρώπους αντίπαλους!
Για τα κορίτσια και τα αγόρια είναι μέρα ερωτήσεων, γνώσης, συζήτησης και πλησιάσματος μεταξύ τους γιατί θα είναι η επόμενη γενιά αγωνιστών. Χέρι με χέρι θα βαδίσουν προς το μέλλον! Μαζί θα φτιάξουν ένα νέο κόσμο χωρίς αδικία και εκμετάλλευση…