ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Στην καρδιά της στρατηγικής του κεφαλαίου

Την ερχόμενη βδομάδα αναμένεται να μπει στη διαδικασία της « διαβούλευσης » στο διαδίκτυο το προσχέδιο νόμου για τη Διά Βίου Μάθηση ( ΔΒΜ ) . Σε αυτό το κείμενο , που αποτελεί νομοθετική πρόταση , η κυβέρνηση δεν καταγράφει μόνο τα πρακτικά μέτρα που θα πάρει για την ενίσχυση της ΔΒΜ , αλλά ομολογεί και ένα μέρος των πραγματικών της στόχων .

Φροντίζει για υποταγμένους εργαζόμενους ...

Λέει , για παράδειγμα , ότι επιδιώκει το διπλασιασμό της συμμετοχής του κόσμου σε προγράμματα ΔΒΜ και για να πείσει χρησιμοποιεί το ψευτοεπιχείρημα ότι το ποσοστό συμμετοχής σε τέτοια προγράμματα στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο . Ομως , αλήθεια , στις χώρες που είναι υψηλά τα ποσοστά συμμετοχής στα προγράμματα της ΔΒΜ , μήπως έχει μειωθεί η ανεργία , μήπως έχουν περισσότερα δικαιώματα οι εργαζόμενοι ή μήπως είναι οι εργάτες πραγματικά κι ολόπλευρα μορφωμένοι ... ? Τίποτα από αυτά δε συμβαίνει . Στην πραγματικότητα όταν , π.χ. , ένας άνεργος παρακολουθεί ένα σεμινάριο κατάρτισης , τότε δεν καταγράφεται ως άνεργος αλλά ως « εκπαιδευόμενος » . Ετσι συγκαλύπτεται η ανεργία , αλλά ο άνεργος παραμένει άνεργος . Αν μια εταιρεία οργανώσει ή πριμοδοτήσει σεμινάρια για τα στελέχη της δεν το κάνει για να τους μορφώσει και να « διευρύνει τους ορίζοντές τους » , αλλά για να γίνουν αποδοτικότεροι εργαζόμενοι για την εταιρεία , δηλαδή να βγάζει ο εργοδότης περισσότερα κέρδη από τη δική τους δουλειά . Δεν πρόκειται , π.χ. , κανένας εργοδότης να στείλει τους εργαζομένους του να διδαχθούν για την υπεραξία που παράγουν και για τον πλούτο που δημιουργούν με τα χέρια τους και τον καρπώνεται ο ίδιος ! Η κυβέρνηση ομολογεί όλα τα παραπάνω στο προσχέδιο που έχει δημοσιεύσει με τη φράση : «Η Διά Βίου Μάθηση στοχεύει (...) (...) στην καλλιέργεια κοινωνικών και πολιτικών συμπεριφορών συμβατών με τις νέες συνθήκες» !

Στην πραγματικότητα , με τη συμμετοχή των εργαζομένων και ανέργων στη ΔΒΜ , επιχειρείται μια ευθεία παρέμβαση στις συνειδήσεις τους . Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η ΔΒΜ είναι «ανθρωποκεντρική» , ότι «η προτεραιότητά μας δεν είναι ο φορέας ( σ.σ. που την παρέχει ) και η χρηματοδότησή του αλλά οι γνώσεις , δεξιότητες και ικανότητες που αποκτούν οι εκπαιδευόμενοι» . Αυτός ο ισχυρισμός δεν είναι εντελώς υποκριτικός . Πράγματι , η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για τους ... εκπαιδευόμενους στη ΔΒΜ , με την έννοια ότι η ΔΒΜ απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους εργαζόμενους και αποτελεί εκτός των άλλων και ένα μηχανισμό για να τους κρατά ... με σκυμμένο το κεφάλι , για να τους κάνει να πιστεύουν ότι είναι δική τους , ατομική ευθύνη το γεγονός πως αναγκάζονται να δουλεύουν με ελαστικές σχέσεις ή πως απολύονται κτλ . επειδή τάχα δεν έχουν τα κατάλληλα « προσόντα » που θέλει η αγορά ! Ετσι , δημιουργείται η αντίληψη ότι ο κύκλος « απασχόληση » - κατάρτιση - « απασχόληση » - ανεργία - κατάρτιση κ.ο.κ. είναι κάτι αναγκαίο και φυσικό για τον καθένα !

... για την κερδοφορία του κεφαλαίου

Πέρα από την παραπάνω λειτουργία της , η ΔΒΜ - στο σχεδιασμό της οποίας συμβάλλει απευθείας το κεφάλαιο - λειτουργεί άμεσα ως μηχανισμός διεύρυνσης της κερδοφορίας του κεφαλαίου . Το κεφάλαιο υποδεικνύει σε ποιους τομείς χρειάζεται να εκπαιδευτούν κάποια τμήματα της εργατικής τάξης , σύμφωνα με τα δικά του συμφέροντα και τις ανάγκες του . Σε μια οικονομία όμως όπου δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός της παραγωγής , αντικειμενικά όσοι παρακολουθούν τη ΔΒΜ δεν « απορροφούνται » από την αγορά , αλλά και όσοι « απορροφούνται » είναι για μικρό διάστημα , εφόσον εξ ορισμού η κατάρτιση και οι δεξιότητες που αποκτάει κανείς στη ΔΒΜ έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα . Οταν η κυβέρνηση λέει στο κείμενο της νομοθετικής πρότασης ότι η ΔΒΜ «υποστηρίζει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας» , εννοεί ακριβώς ότι υποστηρίζονται τα συμφέροντα του κεφαλαίου .

... για την απαξίωση της μόρφωσης

Πέρα από όλα αυτά , όμως , οι συνέπειες για το λαό και τη νεολαία θα είναι αρνητικές και για το ίδιο το μορφωτικό τους επίπεδο . Οι δεξιότητες δεν είναι μόρφωση . Οταν προτάσσονται αυτές , ακόμα και στο επίπεδο της τυπικής εκπαίδευσης , κόντρα στην ολοκληρωμένη καλλιέργεια του ανθρώπου , κόντρα στην ολόπλευρη μόρφωσή του ώστε να κατανοεί τους νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας , τότε το γενικό μορφωτικό επίπεδο χαμηλώνει , συρρικνώνεται . Τα προγράμματα και τις δομές που εντάσσονται στη ΔΒΜ ο λαός μας σήμερα τα έχει - δικαίως - απαξιωμένα . Η κυβέρνηση ομολογεί ότι «θέλουμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών , με στόχο να αλλάξει η κουλτούρα μάθησης» . Στην πραγματικότητα , ομολογεί ότι θέλει να δημιουργήσει μια ... κουλτούρα αμορφωσιάς .

Με το προσχέδιο νόμου για τη Διά Βίου Μάθηση και την Επαγγελματική Κατάρτιση , που παρουσιάστηκε στις αρχές της προηγούμενης βδομάδας , το υπουργείο Παιδείας θέτει μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα σχέδια . Τα κυριότερα άμεσα βήματα είναι τα παρακάτω :

Ολα αυτά οργανώνονται με τέτοιο τρόπο , ώστε να οδηγήσουν στη δημιουργία του λεγόμενου « Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης » που θα « συμμετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι » , προφανώς και οι επιχειρήσεις , με πρωταγωνιστικό ρόλο . Βασικό χαρακτηριστικό του Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης θα είναι η «σαφής διασύνδεση των επιμέρους μορφών της εκπαίδευσης και κατάρτισης ( τυπική δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση ) , αρχική και συνεχιζόμενη , τυπική , μη τυπική και άτυπη » .

Αυτή η « διασύνδεση επιμέρους μορφών εκπαίδευσης » είναι η ομαδοποίηση κάθε είδους γνώσης , δεξιότητας κλπ . Αυτό σημαίνει ότι όλα τα πτυχία , τα πιστοποιητικά , οι διάφορες δραστηριότητες θα είναι κομμάτια των μορφών εκπαίδευσης και κατάρτισης . Για να αντιληφθούμε καλύτερα το θέμα , να θυμίσουμε ότι η Διά Βίου Μάθηση δε γίνεται μόνο στο εκπαιδευτικό σύστημα ( τυπική εκπαίδευση ) , αλλά με ό , τι δραστηριότητες μπορεί να φανταστεί κανείς . Στο προσχέδιο νόμου διατυπώνεται ότι αυτές μπορεί να εντάσσονται στην οικογενειακή και επαγγελματική ζωή , τον ελεύθερο χρόνο , σε κοινωνικές , αθλητικές και κάθε είδους εκδηλώσεις . Ολα αυτά θα πιστοποιούνται και θα εντάσσονται , προφανώς , στο Ατομικό μας Μητρώο Διά Βίου Μάθησης !