Απειθαρχία στο σχολείο της «αγοράς»

«Ενα σχολείο έκλεισε, επειδή δε βρήκε χορηγό και οι γονείς δεν έχουν να πληρώσουν για να το διατηρήσουν», «Οι δάσκαλοι απολύθηκαν, γιατί δεν έπιασαν τους στόχους της αξιολόγησης», «Στις φτωχογειτονιές διδάσκουν διαφορετικά μαθήματα», «Λειψές γνώσεις για τους πολλούς», «Μια μαθήτρια αξιολογήθηκε αρνητικά στο Λύκειο, επειδή οι δραστηριότητές της, εκτός σχολείου, δεν ταιριάζουν στο πνεύμα της αγοράς», «Χιλιάδες μαθητές οδηγήθηκαν έξω απ' το Λύκειο και λόγω της ...μαθητείας - σκλαβιάς». Οι παραπάνω «ειδήσεις» είναι φανταστικές. Στηρίζονται, όμως, στη διεθνή εμπειρία απ' τα σχολεία της «αγοράς», αλλά και στις αλλαγές στην Παιδεία που συνδυάζονται με τη νέα διοικητική δομή της χώρας (βλ. «Ρ» 3/1/2010 [σ. 16-17], 28/3/2010 [σ. 19], 4/5/2008 [σ. 14]). Βασίζονται, κυρίως, στις ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας για το «νέο» σχολείο, μέχρι σήμερα. 

Εύκολα θα μπορούσε ν' απαντήσει κανείς ότι δεν είναι η πρώτη φορά που επιδιώκουν μια «μεταρρύθμιση» στα σχολεία και αυτό είναι αλήθεια. Η ποιοτική διαφορά, όμως, είναι πως, πλέον, το ζήτημα μπαίνει επιτακτικά: Χρειάζονται «νέους» εργαζόμενους για το μέλλον, άρα και «νέους» μαθητές. Διαχρονικά η αστική τάξη και οι κυβερνήσεις της καθορίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα σύμφωνα με τις «ανάγκες» εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης. Σε αυτή τη φάση έχουν διακηρύξει τους στόχους τους: Σχολείο που να συνδέεται με την «αγορά», σχολείο δεξιοτήτων (χρηστικών γνώσεων), σχολείο «αποκεντρωμένο» και «ανεξάρτητο» που, προοπτικά, θα ψάχνει για χρηματοδότηση, αφού το κράτος θα απαλλαγεί απ' αυτό το «βάρος». Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ (όλα τα έγραφαν εκεί μέσα) μας ...ενημέρωνε από νωρίς: «Οικοδομούμε μια δυναμική εκπαιδευτική μονάδα, με ευελιξία, λόγο και ευθύνη στη διαχείριση πόρων και την οργάνωση της μάθησης». Αυτό ακριβώς κάνει πράξη η κυβέρνηση. Κάθε μέτρο που έχει ανακοινώσει το υπουργείο Παιδείας για το «νέο» σχολείο είναι λόγος απειθαρχίας:

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: Πριν οργανώσουν το «νέο» σχολείο, διαμορφώνουν τους «νέους» εκπαιδευτικούς. Με τον πρόσφατο νόμο 3848/2010 έκαναν το πρώτο βήμα για την κατάργηση της μονιμότητας και επέκτειναν την αποσύνδεση πτυχίου - επαγγέλματος. Ο εκπαιδευτικός, πλέον, μετά τη διαδρομή Πτυχίο - Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής Κατάρτισης - ΑΣΕΠ - δύο χρόνια δοκιμασίας, δε θα προσλαμβάνεται, αλλά θα αξιολογείται! Παράλληλα, θεσμοθετήθηκε μια νέα ελαστική εργασιακή σχέση στην εκπαίδευση, του «αναπληρωτή με μειωμένο ωράριο». Ο εκπαιδευτικός θα είναι μονίμως όμηρος και για να ελπίζει στη μονιμοποίηση δε θα πρέπει να φέρνει αντιρρήσεις.

Παράλληλα, διαμορφώνουν τον «ανταγωνιστικό» εκπαιδευτικό του «νέου» σχολείου. Πρόσφατα το υπουργείο ανακοίνωσε «διαβούλευση» για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, με στόχο την «ευαισθητοποίηση» «σχετικά με την αντίληψη και την πρακτική του νέου σχολείου» κλπ. Μια απ' τις αρχές της επιμόρφωσης είναι η «θέσπιση πλαισίου κινήτρων». Τα κίνητρα συνδυάζονται άμεσα με τη λογική του «νέου» εκπαιδευτικού. Η υπουργός Παιδείας, άλλωστε, έχει δηλώσει ότι από του χρόνου θα υπάρχει «υλική ανταμοιβή» «καινοτόμων εκπαιδευτικών». Με λίγα λόγια, φτιάχνουν τον εκπαιδευτικό που θα κρίνεται και θα «αμείβεται» με κριτήρια «αγοράς».

«ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ»: Στο νόμο για την πρόσληψη των εκπαιδευτικών θεσμοθετείται η «αυτοαξιολόγηση», με την οποία η κάθε σχολική μονάδα καταρτίζει πρόγραμμα δράσης, το οποίο στο τέλος της χρονιάς αξιολογείται. Το υπουργείο, γνωρίζοντας την αντίδραση της πλειοψηφίας των εκπαιδευτικών στην «αξιολόγηση» (μόνο 80 σχολεία, σύμφωνα με την ΟΛΜΕ, ή 200, σύμφωνα με το υπουργείο, από το σύνολο των 3.500 σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχουν θετική στάση), δημοσιοποίησε ένα κείμενο «διαβούλευσης», όπου περιγράφεται ένα σχολείο - επιχείρηση. Με δείκτες και κριτήρια αξιολόγησης για τα μέσα και τους πόρους του σχολείου, την οργάνωση και τη διοίκησή του, τις εκπαιδευτικές διαδικασίες, το κλίμα στο σχολείο και τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα, οραματίζονται έναν ασφυκτικό κλοιό (με επίφαση δημοκρατικότητας), για να κατασκευάσουν τα σχολεία πολλών ταχυτήτων, σε σύνδεση με την αγορά.

ΖΩΝΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ (ΖΕΠ): Οι ΖΕΠ, πρακτικά, θα διαφοροποιούν σχολεία ...ενισχύοντάς τα οικονομικά, με στόχο τη διαμόρφωση και διαφορετικών προγραμμάτων σπουδών. Το αποτέλεσμα θα είναι οι μαθητές από «ευπαθείς» ομάδες, που το εισόδημα των γονιών τους δε θα αλλάξει, να οδηγούνται γρήγορα - γρήγορα στην κατάρτιση, με το πρόσχημα της «ιδιαιτερότητας».

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΜΕ «ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ»: Τα συγκεκριμένα σχολεία είναι «πειραματόζωα» για το «νέο» σχολείο (για «βήμα προς την κατεύθυνση των ριζικών αλλαγών που φέρνει το νέο σχολείο» έκανε λόγο η υφυπουργός Παιδείας). Σε αυτά θα επιδιωχθεί το πρώτο δείγμα διαφοροποίησης, με σχολεία πολλών ταχυτήτων. Στην προαιρετική ζώνη, μετά τις 2 το μεσημέρι, το πρόγραμμα θα καθορίζεται ανάλογα με τις δυνατότητες του κάθε σχολείου. Το υπουργείο τα όρισε χωρίς πολλά - πολλά λόγια και τώρα προχωρά σε «ενημέρωση των γονέων», ενώ αγνοεί πλήρως τους εκπαιδευτικούς. Ηδη υπάρχουν οι πρώτες αντιδράσεις από Συλλόγους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Συλλόγους Διδασκόντων στα συγκεκριμένα σχολεία και Ενώσεις και Συλλόγους Γονέων.

ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ - ΑΓΓΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΠ' ΤΗΝ Α' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΤΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ - ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Ολο αυτό το «πακέτο» συγχρονίζεται με τους στόχους της ΕΕ, για το «σχολείο του 21ου αιώνα». Θέλουν οι πολλοί μαθητές (η μεγάλη μάζα του αυριανού εργατικού δυναμικού) να μην εμβαθύνει, αλλά να αποκτά χρηστικές γνώσεις (δεξιότητες) που θέλει η «αγορά». Η μείωση της ύλης μαθημάτων θετικών επιστημών, με ένα απαράδεκτο προσωρινό κόψε - ράψε, έχει ήδη δημιουργήσει προβληματισμό και αντιδράσεις στους επιστήμονες (Ενωση Ελλήνων Φυσικών, ΔΣ του Συλλόγου Διδασκόντων Θετικών Επιστημών, ΕΚΠΑ κ.ά). Τα Αγγλικά απ' την πρώτη δημοτικού, όταν ακόμα ο μαθητής δεν έχει αφομοιώσει στοιχειωδώς τη μητρική του γλώσσα, θα οδηγήσουν σε «λειψά» ελληνικά και τουριστικά αγγλικά, για τις αυριανές δουλειές του ποδαριού. Το μάθημα τεχνολογίας απ' την πρώτη δημοτικού με την παράλληλη υποβάθμιση του βιβλίου και τον ψηφιακό «παράδεισο» που υπόσχεται το υπουργείο οδηγεί απευθείας στην «ευκολία» και αφαιρεί απ' το μαθητή τη δυνατότητα για ολοκληρωμένη μόρφωση και εμβάθυνση. Οι νέες τεχνολογίες στο «νέο» σχολείο δεν αξιοποιούνται βοηθητικά - όπως είναι λογικό και απαραίτητο - αλλά υποκαθιστούν την ουσία της μαθησιακής διαδικασίας.

«ΝΕΟ» «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ» ΛΥΚΕΙΟ: Η υπουργός Παιδείας, την περασμένη Τετάρτη, ανακοίνωσε ορισμένα σημεία για τις αλλαγές που θα προωθήσει η κυβέρνηση για το «νέο» Λύκειο. Ολες ήταν «δεμένες» με τη λογική του «νέου» διαφοροποιημένου σχολείου, τις πολιτικές της ΕΕ για τη Διά Βίου Μάθηση (Εκμετάλλευση) και τις δεξιότητες (χρηστικές γνώσεις), για τους πολλούς. Ο μαθητής θα αξιολογείται με βάση ένα «ολοκληρωμένο προφίλ», εντός και εκτός τάξης, ενώ γίνεται λόγος και για «άνοιγμα» του σχολείου στην κοινωνία (βλέπε άνοιγμα στις επιχειρήσεις). Μάλιστα, οι μαθητές θα αξιολογούνται και για τις εξωτερικές τους δραστηριότητες, διαμορφώνοντας, έτσι, ένα περιοριστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, αλλά και ένα ατελείωτο φακέλωμα! Πρόκειται για προθάλαμο της Διά Βίου Μάθησης, ώστε ο αυριανός εργαζόμενος, από μικρός, να γνωρίζει πως πρέπει να μαζεύει πάσης φύσεως «πιστοποιητικά» δράσεων, που αύριο θα αξιολογήσει θετικά ο εργοδότης.

Στο «νέο» Λύκειο θα υπάρχουν «λιγότερα υποχρεωτικά και περισσότερα επιλεγόμενα μαθήματα, κυρίως στην Β' και Γ' Λυκείου», ενώ η «επιλογή έχει ως στόχο την εμβάθυνση στο γνωστικό αντικείμενο και ασφαλώς θα συναρτάται και με την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση». Στην ουσία, λένε, ότι η εμβάθυνση είναι επιλογή και όχι δικαίωμα για τους μαθητές, ενώ φαίνεται ότι στοχεύουν - και εδώ - στη διαφοροποίηση προγραμμάτων σπουδών, που θα ξεκινά απ' το Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Οι εξαγγελίες αυτές περιγράφουν, στην ουσία, νέα ταξικά και ιδεολογικά φίλτρα, που θα οδηγούν περισσότερους μαθητές έξω απ' το Λύκειο.