Συναδέλφισσες, Συνάδελφοι,
Το τελευταίο διάστημα το Υπ. Παιδείας επαναφέρει στα σχολεία το ζήτημα της «σχολικής βίας». Μετά τον ορισμό της 6ης Μάρτη ως «Πανελλήνιας Ημέρας Κατά της Βίας στο Σχολείο», ήρθε τώρα να στήσει το «Παρατηρητήριο για την πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού», με την προοπτική να υπάρξει ένα αντίστοιχο Παρατηρητήριο σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης, σε κάθε Νομό και κατ’ επέκταση σε κάθε σχολείο. Γι’ αυτό καλούν την κάθε σχολική μονάδα να ορίσει έναν υπεύθυνο «σχολικής βίας».
Οι αρμοδιότητες του υπεύθυνου (προς το παρόν) είναι να καταγράφει κάθε μήνα όλα τα περιστατικά «βίας» στο σχολείο και να τα στέλνει στην Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης. Επιπλέον κάθε σχολείο κάθε μήνα καλείται να οργανώνει ενδοσχολικές δράσεις «για την αντιμετώπιση της βίας» σε συνεργασία με τους γονείς, με το Δήμο και την Περιφέρεια, με ΜΚΟ, με την εκκλησία, με διάφορους φορείς, ακόμα και με την αστυνομία. Πιθανόν αργότερα και με επιχειρηματικούς ομίλους.
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, ενεργό ρόλο παίζουν και τα αστικά ΜΜΕ. Από τη μία ως εν δυνάμει φορείς υλοποίησης προγραμμάτων. Από την άλλη, όλη αυτή την περίοδο, συντονισμένα, κατακλύζονται τα τηλεοπτικά προγράμματα από εκπομπές, ρεπορτάζ, ντοκιμαντέρ, ειδήσεις, ακόμα και σίριαλ, τα οποία προβάλλουν ως ζήτημα αιχμής τη λεγόμενη «ενδοσχολική βία».
Όλη αυτή η ιστορία, όμως, δεν μπορεί παρά να γεμίζει με ερωτηματικά τον κάθε εκπαιδευτικό.
Πρώτα απ’ όλα, καμία επιστημονική έρευνα στη χώρα μας δεν δείχνει ότι υπάρχει οξυμμένο πρόβλημα βίας στα σχολεία. Οι παρουσιάσεις που γίνονται από τους Δ/ντές Εκπ/σης και τους Σχολικούς Συμβούλους, δε στηρίζονται σε καμία επιστημονική έρευνα, παρά σε εικασίες ή στοιχεία που προέρχονται από την ΕΕ, τον ΟΟΣΑ ή τις ΗΠΑ. Ακόμα και τα όποια στοιχεία δημοσιεύονται τελευταία, αναφέρονται σε μια – δυο έρευνες (άγνωστου φορέα, αξιοπιστίας και εγκυρότητας) οι οποίες αναπαράγονται ξανά και ξανά από τα ΜΜΕ.
Ένα δεύτερο σημείο που μας προβληματίζει είναι ο τρόπος που ορίζεται η «σχολική βία». Ο ορισμός στερείται κάθε επιστημονικής βάσης μιας αναφέρει ότι η «σχολική βία» είναι μια κατάσταση «απρόκλητη», δηλαδή αναίτια. Όπως, όμως, είναι γνωστό δεν υπάρχει φυσικό ή κοινωνικό φαινόμενο που δεν έχει αιτία, αλλά μόνο αποτελέσματα. Επιπλέον, ο ορισμός χωράει τα πάντα, ανοίγοντας την πόρτα να θεωρούνται «σχολική βία» ακόμα και οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις των μαθητών, οι διεκδικήσεις της νεολαίας για ένα καλύτερο σχολείο, για μια καλύτερη κοινωνία.
Το ότι η έννοια της «σχολικής βίας» «χωράει τα πάντα» διαπιστώνεται και από τη «φόρμα καταγραφής περιστατικών» (βλ. Περιφερειακή Διεύθυνση Κ. Μακεδονίας) την οποία καλούνται να συμπληρώσουν οι σχολικές μονάδες κάθε μήνα. Σ’ αυτή τη φόρμα υπάρχουν 9 πεδία – 9 είδη «σχολικής βίας»: ρατσιστικά σχόλια, σεξιστικά σχόλια, παρενόχληση, παρεμπόδιση, συκοφάντηση, γελοιοποίηση, εκφοβισμός, εκβιασμός, cyber bulling. Με λίγα λόγια αν ένας μαθητής ρίξει το μολύβι του συμμαθητή του στο πάτωμα μπορεί να χαρακτηριστεί ως περιστατικό «σχολικής βίας» στην κατηγορία «παρενόχληση». Ας σκεφτούμε τι ποσοστά «βίας» θα μας ανακοινώσουν οι υπεύθυνοι του προγράμματος σε λίγο καιρό, αν οι εκπαιδευτικοί συμπληρώνουν κατά γράμμα αυτές τις φόρμες.
Βέβαια, ο καθένας και η καθεμιά μας, συναντάει περιστατικά επιθετικής συμπεριφοράς στα σχολεία. Αποτελεί, όμως αυτό ζήτημα αιχμής, που η κυβέρνηση, μετά από απανωτά βάρβαρα αντιλαϊκά μέτρα σε βάρος των λαϊκών οικογενειών και των παιδιών τους, έρχεται να λύσει;
Το ότι υπάρχουν περιστατικά επιθετικότητας ή ακόμα και το ότι η επιθετικότητα εκφράζεται στις μέρες μας με νέες μορφές, δε μας εκπλήσσει. Γι’ αυτό πρέπει να αναζητηθούν οι πραγματικές αιτίες και να μην μεγαλοποιούνται απλές καθημερινές καταστάσεις, που οι μαθητές και οι άνθρωποι μπορούν και ξέρουν να τις λύνουν από μόνοι τους χωρίς παρεμβάσεις. Η πηγή του προβλήματος δεν μπορεί να είναι απλώς και μόνο η οικογένεια ή οι ιδιοτροπίες των μελών της ή το DNA κάποιων μαθητών (όπως ακούμε από διάφορους αρμόδιους). Η πηγή του πρέπει να αναζητηθεί στη βάση της κοινωνίας, που είναι η καπιταλιστική οικονομία.
Αυτή η οικονομία, όμως, είναι από τη φύση της ανταγωνιστική, βάρβαρη και ταξική. Καλλιεργεί αντιλήψεις όπως: «ο θάνατός σου η ζωή μου», «μην είσαι χαζός, πάτα επί πτωμάτων αν χρειαστεί» κτλ. Αυτή η οικονομία καταδικάζει τους μαθητές μας και τις οικογένειές τους στη φτώχεια, στην πείνα και στο κρύο, τους δηλητηριάζει με την επιθετικότητα από πολύ μικρή ηλικία, με τα κινούμενα σχέδια, με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, με τις τηλεοπτικές σειρές κ.ά.
Άρα, το πρόβλημα (σε όποιο βαθμό υπάρχει) δεν μπορεί να λυθεί ατομικά και με ψυχολόγους. Ο ψυχολόγος μπορεί να συμβάλει, ώστε το άτομο να διαχειριστεί την οργή και την αγανάκτησή του από τη βαρβαρότητα που ζει, όχι όμως να ανατρέψει αυτή τη βαρβαρότητα, δηλαδή να λύσει το πρόβλημα.
Η περίοδος και ο χρόνος που η κυβέρνηση, με τις οδηγίες της ΕΕ (μιας και υπάρχει και ΕυρωΕνωσιακό δίκτυο για τη «σχολική βία»), επιλέγει να φέρει το ζήτημα, μας δημιουργεί επιπλέον επιφυλάξεις.
Υπάρχει η δυνατότητα τα περιστατικά που καταγράφονται σε κάθε σχολική μονάδα, στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος να συνδέονται και με τα δεδομένα του myschool, πράγμα που σημαίνει ότι το «φακέλωμα» για τους μαθητές μας θα ξεκινάει από το νηπιαγωγείο.
Είναι βέβαιο ότι τα στοιχεία που θα μαζεύονται μπορούν εύκολα να συνδεθούν με την αξιολόγηση που προωθείται. Τα σχολεία θα χωρίζονται σε «εγκληματικά» και «πειθαρχημένα», άρα κατ’ επέκταση και οι εκπαιδευτικοί θα αξιολογούνται και από αυτό το δείκτη και οι μαθητές αντίστοιχα. Και προφανώς διαφορετικό πρόγραμμα θα ακολουθεί ένα σχολείο από το άλλο, στη λογική να λύσουν το πρόβλημα.
Επίσης, ανοίγει μία ακόμα πόρτα για την εισροή των επιχειρηματικών ομίλων στα σχολεία, μιας και όπως αναφέραμε αρχικά, τόσο στις δράσεις που καλούνται τα σχολεία να υλοποιήσουν, όσο και στις ομάδες υποστήριξης των παρατηρητηρίων εμπλέκονται διαφόρων ειδών φορείς (ΜΚΟ, ΜΜΕ, δήμοι, περιφέρειες, η εισαγγελία ανηλίκων, η αστυνομία, η εκκλησία κτλ).
Συναδέλφισσες, Συνάδελφοι,
Ως εκπαιδευτικοί πρέπει να μας ανησυχήσει ο ρόλος που μας επιφυλάσσουν με αφορμή και το ζήτημα της «σχολικής βίας». Θέλουν εκπαιδευτικούς «παιδονόμους», μαθητές «χαφιέδες», γονείς «συνένοχους» και σχολείο ταξικά διαφοροποιημένο ανοιχτό σε κάθε λογής φορέα (δημόσιο ή ιδιωτικό).
Καθήκον μας είναι να καταγγείλουμε τη κρατική βία του αστικού κράτους η οποία στερεί το ψωμί και τη ζεστασιά από τους μαθητές μας και τις οικογένειές τους. Που τους στερεί την ικανοποίηση των αναγκών τους. Που στέλνει μαθητές που διεκδικούν τα δικαιώματά τους στα μαθητοδικεία και εργαζόμενους στα δικαστήρια. Που στέλνει τα ΜΑΤ σε απολυμένους και απεργούς. Που καταγγέλει τη «βία απ’ όπου κι αν προέρχεται» (ταυτίζοντας έτσι τις εγκληματικές οργανώσεις με το εργατικό και λαϊκό κίνημα) και την ίδια στιγμή οι αστικές κυβερνήσεις, μαζί με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, συμμετέχουν σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους σκοτώνοντας ή σακατεύοντας εκατομμύρια παιδιά!
Καθήκον μας είναι να σταθούμε πλάι στους μαθητές μας και τις οικογένειές τους, που πλήττονται το ίδιο με εμάς τους εκπαιδευτικούς, και σε συμμαχία μαζί τους να παλέψουμε ενάντια στο «νέο» σχολείο της ημιμάθειας, της Ε.Ε. και των επιχειρήσεων και να διεκδικήσουμε το σχολείο και την κοινωνία των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
Καλούμε τον κάθε εκπαιδευτικό, να σκεφτεί όλα τα παραπάνω και:
Να αρνηθεί τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα της «σχολικής βίας και εκφοβισμού». Να μη συμμετέχει ούτε ως υπεύθυνος του σχολείου του, ούτε στην ομάδα υποστήριξης. Να αρνηθεί να δώσει στοιχεία για τη συμπεριφορά των μαθητών του στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης.
Να μη συμμετέχει σε καμία δράση που θα πάει να πραγματοποιηθεί μέσα στο σχολείο του, γιατί αυτές στοχεύουν να μας κάνουν συνένοχους και συμμέτοχους στους στόχους τους.
Να ενημερώσει τους γονείς των μαθητών του για το ρόλο και το σκοπό του προγράμματος.
9/2/2014