Την περασμένη Τρίτη, το υπουργείο Παιδείας δημοσίευσε μια «έκθεση» για την Ανώτατη Εκπαίδευση, ένα «πόρισμα» της «Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής», την οποία είχε ορίσει και αποτελείται από προέδρους και πρυτάνεις ξένων πανεπιστημίων, με «εύσημα» απ' την «αγορά». Οι προτάσεις της Επιτροπής είχαν «σατανική» ομοιότητα με το νόμο - πλαίσιο που προωθεί η κυβέρνηση για την ανώτατη εκπαίδευση. Ετσι κι αλλιώς, η συγκεκριμένη Επιτροπή «στήθηκε» για να μας πει πόσο καλή είναι η υποταγή των πανεπιστημίων και της επιστημονικής γνώσης με τις επιχειρήσεις. Θα σταθούμε όμως σε μια πρόταση που ...επανήλθε και είναι χαρακτηριστική για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται, συνολικά, τη λεγόμενη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση: Τα τοπικά κολέγια.Στο κείμενο της επιτροπής αναφέρεται πως «το ελληνικό σύστημα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στερείται μιας πολύ σημαντικής συνιστώσας της μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: τα διετή περιφερειακά κολέγια». Σύμφωνα με την επιτροπή, τα τοπικά κολέγια απευθύνονται «στους σπουδαστές που επιθυμούν να αποκτήσουν τεχνική εξειδίκευση και να εργαστούν σε επαγγέλματα που δεν απαιτούν εκπαίδευση ανωτάτου επιπέδου», παρέχονται στους σπουδαστές που «δεν έχουν πρόσβαση σε ένα ελληνικό δημόσιο ίδρυμα μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», δε «χρειάζεται να εγκαταλείψουν τις οικογενειακές εστίες τους», μπορούν - θεωρητικά - «να μεταπηδούν στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα τετραετούς φοίτησης, με σαφώς καθορισμένες προϋποθέσεις και διαδικασίες», ενώ «γίνονται κινητήρια δύναμη οικονομικής ανάπτυξης για τις γύρω πόλεις και κοινότητες».
Δε μεταφέρουμε τυχαία το λεξιλόγιο της Επιτροπής, με το οποίο επιδιώκεται να παρουσιαστούν δελεαστικά τα «τοπικά κολέγια», ως δελεαστική ευκαιρία για τους μαθητές που δε θέλουν να σπουδάσουν στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Είναι αποδεικτικό για τον τρόπο που θέλουν να «δελεάσουν» ένα κομμάτι των παιδιών των λαϊκών οικογενειών: Θα σπουδάσεις εύκολα και γρήγορα, κοντά στο σπίτι και θα βρεις γρήγορα δουλειά. Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι μακριά απ' όλα αυτά.
Υπενθυμίζουμε ότι αυτή την πρόταση δεν την ακούμε για πρώτη φορά, αφού την είχε διατυπώσει ο υφυπουργός Παιδείας, Ι. Πανάρετος πέρσι το Φλεβάρη, μετά από ταξίδι του στις ΗΠΑ. Η περιγραφή είχε γίνει, μάλιστα, απ' το προσωπικό του ιστολόγιο (blog) και χρειάστηκε να παρέμβει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Πεταλωτής, για να διευκρινίσει πως πρόκειται για «προσωπικές ιδέες» του υφυπουργού. Το θέμα, φυσικά, δεν είναι ο «κύκλος» που έκανε η πρόταση για τα τοπικά κολέγια, από το ταξίδι του Ι. Πανάρετου στις ΗΠΑ μέχρι την πρόταση της «επιτροπής» σοφών, αλλά η ουσία του ζητήματος.
Ο υφυπουργός, πέρσι, παρουσιάζοντας το σύστημα των αμερικανικών κολεγίων ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως είναι ιδρύματα στα οποία η εισαγωγή γίνεται χωρίς εξετάσεις, μετά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έχουν αποφοίτους πολλών ταχυτήτων, αφού παρέχονται σπουδές εξαμηνιαίες, μονοετείς, διετείς ή τριετείς. Μάλιστα, στα συγκεκριμένα κολέγια, στην Καλιφόρνια, που διαφήμιζε ο Ι. Πανάρετος, όπως ο ίδιο αναφέρει, υπάρχουν και δίδακτρα ανά μάθημα (χαμηλά, κατά τη γνώμη του). Επίσης, δίνεται δυνατότητα πρόσβασης - θεωρητικά - στην Ανώτατη Εκπαίδευση, ενώ το 1/3 των διδασκόντων είναι έκτακτοι. Τέλος, στα κολέγια θα μπορεί κάποιος «να παρακολουθήσει και ένα μόνο μάθημα που πιθανόν τον ενδιαφέρει για τη δουλειά του».
Τα κολέγια που προτείνει η «επιτροπή σοφών» και τα κολέγια που «διαφήμισε» ο υφυπουργός έχουν μικρές διαφορές. Στην πρώτη περίπτωση, γίνεται λόγος για διετείς σπουδές, αλλά η πρόταση είναι πιο γενικόλογη. Δε χρειάζεται να κάνουμε δίκη προθέσεων για να συμπεράνουμε πως η κυβέρνηση «ζυμώνει» την πρόταση για μια «συγχώνευση» εκπαιδευτηρίων (ΙΕΚ, ΚΕΚ και κάποια τμήματα των ΤΕΙ), που θα οδηγήσει σε μια τεράστια αγορά εξατομικευμένης εκπαίδευσης, η οποία θα «παρέχει» (θα πουλάει) κατάρτιση, για φθηνό ευέλικτο εργατικό δυναμικό. Επιπλέον, είναι τυχαίο, άραγε, ότι η πρόταση για τα τοπικά κολέγια επανέρχεται σε μια περίοδο που συζητιέται το κλείσιμο πολλών ΤΕΙ, οι συγχωνεύσεις ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης και ο λεγόμενος νέος χωροταξικός σχεδιασμός των ιδρυμάτων;
Το έδαφος έχει, ήδη, στρωθεί, άλλωστε, αφού έχει νομιμοποιηθεί κάθε μαγαζί εκπαίδευσης, με το επιχείρημα του «νοικοκυρέματος». Εχει θεσμοθετηθεί το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, στο οποίο θα κατατάσσονται οι εργαζόμενοι ανάλογα με τα πτυχία, τα πιστοποιητικά, τις βεβαιώσεις ό,τι άλλο αποδεικτικό έχουν. Στο ατομικό μητρώο Δια Βίου Μάθησης, που θα έχει ο καθένας μας, θα καταγράφονται όλα τα παραπάνω. Με λίγα λόγια, τα πτυχία, απ' τα πανεπιστήμια, τα ΤΕΙ και οποιοδήποτε άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό εκπαιδευτήριο θα συμψηφίζονται με τις βεβαιώσεις από σεμινάρια.
Στην ίδια κατεύθυνση, το υπουργείο Παιδείας προωθεί ενιαίους επιμελητηριακούς φορείς, που θα πιστοποιούν τα κάθε λογής «πτυχία», σε ανοιχτή επικοινωνία με την αγορά. Υπενθυμίζουμε πως ανακοινώθηκε ο ενιαίος επιμελητηριακός φορέας μηχανικών, σε αυτήν την κατεύθυνση. Τέτοιου είδους φορείς σημειώνεται στο σχετικό κείμενο «θα έχουν και την ευθύνη της πιστοποίησης και εξέλιξης των μελών τους» κ.ά.
Δεν είναι «καινούρια» όλα τα παραπάνω. Ο πυρήνας των αλλαγών είναι, όπως ήδη αναφέραμε, η ατομική εκπαιδευτική διαδρομή, είτε κάποιος είναι απόφοιτος ΙΕΚ, ΤΕΙ, πανεπιστημίου ή ό,τι άλλο. Κανένα πτυχίο δε θα «μοιάζει» με το άλλο. Ολα θα διαφέρουν και συνεχώς θα «συμπληρώνονται» από καταρτίσεις, επανακαταρτίσεις και σεμινάρια και ο εργαζόμενος θα «τρέχει» διαρκώς σε ένα μαραθώνιο εξασφάλισης «χαρτιών», για να βρει ή να διατηρήσει τη δουλειά του. Εχουν ομολογήσει ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να αλλάζουν 6 και 7 δουλειές στη ζωή τους, γι' αυτό και φτιάχνουν πτυχία, με «περιορισμένη» διάρκεια, τα οποία πρέπει να ανανεώνονται. Ολα κινούνται γύρω απ' τη λογική της «διά βίου μάθησης», που καμία σχέση δεν έχει με τη διαρκή ανάγκη για μόρφωση ή τον απαραίτητο εκσυγχρονισμό των γνώσεων του κάθε εργαζόμενου στον τομέα του. Βήμα - βήμα κατασκευάζουν τη «ζούγκλα» των ατομικών εκπαιδευτικών διαδρομών, που θα οδηγεί στη «ζούγκλα» της ατομικής σύμβασης χωρίς δικαιώματα.